ارزیابی عملکرد صرافی‌های بانکی در سال ۱۳۹۷ و وضعیت آن‌ها با توجه به راه‌اندازی بازار متشکل ارزی
کد: 35833 تاریخ انتشار :۱۴ تیر ۱۳۹۸ ساعت ۱۷:۱۳
- ارزیابی عملکرد صرافی‌های بانکی در سال ۱۳۹۷ و وضعیت آن‌ها با توجه به راه‌اندازی بازار متشکل ارزی
- مقصود پور ابولی- کارشناس بازار سرمایه
- راه‌اندازی بازار متشکل ارزی در ایران گویی قصه درازی دارد. بار‌ها و بار‌ها تلاش شده تا این بازار به‌عنوان محلی برای نقل‌وانتقالات اسکناس ارز و جلوگیری از نوساناتی که گاه کل اقتصاد ایران را تحت شعاع خود قرار می‌دهد، راه‌اندازی شود و حتی‌الامکان، شرایطی را فراهم آورد که جلوی عملیات سفته‌بازانه در بازار ارز گرفته شود. شکل دادن به بازار ارز در ایران در قالب یک بازار رسمی از روزهای اول انتصاب آقای همتی توسط ایشان عنوان شد. آقای سیف سلف ایشان شبیه همین تلاش‌ها را برای سروسامان دادن به بلبشوی مؤسسات مالی و اعتباری که اغلب بدون مجوز به‌سرعت پا گرفته و سهم قابل‌توجهی را از بازار پول داشتند صورت داد. تعیین تکلیف این مؤسسات گرچه به نتیجه نهایی منجر نشده است ولیکن بر اساس آخرین اطلاعات و مصاحبه‌های منتشره درنهایت به اعطای خطوط اعتباری توسط بانک مرکزی به مبلعی در حدود ۳۶ هزار میلیارد تومان برای بازپرداخت سپرده‌ها و سودهای عجیب‌وغریب به سپرده‌گذاران آن‌ها منجر شد. رئیس‌کل جدید بانک مرکزی نیز که در مقطع تلاطمات ارزی انتخاب شد ازجمله اهداف خود را تعمیق بازار ارز و راه‌اندازی بازار متشکل ارزی عنوان کرد.
- درنهایت در روز سه‌شنبه ۱۸ دی‌ماه ۱۳۹۷ شورای پول و اعتبار مقررات بازار متشکل ارزی را تصویب نمود. بر اساس مصوبه شورای پول و اعتبار «بازار متشکل معاملات ارزی» به‌منظور ساماندهی و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارا، تشکیل خواهد شد تا ارزها در آن به‌صورت نقد مطابق مقررات این مصوبه و سایر مقررات مرتبط با آن در بستر الکترونیکی مورد معامله قرار گیرند. با انجام اقدامات اولیه برای تأسیس آن، در اواخر فروردین‌ماه هیئت‌مدیره آن انتخاب و عملاً قالب حقوقی آن شکل گرفت. بر اساس آگهی رسمی منتظره در سایت روزنامه رسمی کشور، شرکت سهامی خاص مدیریت بازار معاملات متشکل ارز ایران با سرمایه ۲۰۰ میلیارد ریال در تاریخ ۲۹ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۸ تأسیس گردید. هیئت‌مدیره این شرکت متشکل از نمایندگان حقیقی شرکت فرابورس ایران، کانون صافان ایران، شرکت ملی انفورماتیک، کانون بانک‌های غیردولتی و مؤسسات اعتباری غیر بانکی ایران و یک شخص حقیقی می‌باشند. سایتی نیز به آدرس http://ice.ir/ تحت عنوان مدیریت بازار متشکل معاملات ارز ایران فعلاً راه‌اندازی ولیکن در حال ساخت و تکمیل است. برمبنای اطلاعات منتشره در سایت بانک مرکزی، مدل کلی بازار به نحوی طراحی‌شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه‌اندازی و سایر روش‌های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می‌یابد. بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خود انتظام انجام‌شده و بر اساس دستورالعمل‌های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد. ضمناً سیستم سفارشات و معاملات (Order Driven) مبتنی بر سفارش خواهد بود. بر اساس ارزیابی‌های فنی، سامانه معاملات ICE که یکی از زیرساخت‌های استاندارد در چارچوب‌های معاملاتی است جهت استفاده به‌عنوان زیرساخت معاملاتی تعیین گردیده و زیرساخت سخت‌افزاری نیز انتخاب و نهایی شده است. تاکنون وعده‌های زیادی در خصوص شروع فعالیت رسمی این بازار شده است ولیکن اتفاق عملی رخ نداده است. گرچه از منظر بسیاری دست‌اندرکاران ابهامات این بازار و اینکه چقدر می‌تواند بر نرخ ارز مؤثر باشد زیاد است و بسیاری امید چندانی به انتقال حجم قابل قبولی از تراکنش‌های ارزی دوبی، استانبول، سلیمانیه و هرات به آن ندارند ولیکن به نظر می‌رسد عزم رئیس‌کل برای راه‌اندازی آن جدی است هرچند که ممکن است این راه‌اندازی بیشتر شکلی باشد تا محتوایی. دیگر نگرانی برخی صرافی‌های خصوصی، شناسایی حجم معاملات آن‌ها در این سامانه و احتمالاً افزایش تبعات مالیاتی و بیمه‌ای ...برای آن‌هاست. افزوده شدن نرخ دیگری برای دلار به‌جز نرخ ۴۲۰۰ تومانی کالای اساسی، نرخ نیمه و نرخ بازار آزاد نیز از دغدغه‌های فعالان این صنعت است.
- به نظر می‌رسد بازار متشکل ارزی در چارچوب قالبی همانند تابلو بورس اوراق بهادار کار خود را آغاز کند. به گفته آقای شکسته‌بند مدیرعامل این بازار سامانه اصلی این بازار به سامانه‌های بانک‌ها، صرافی‌ها و چند بخش مختلف در بانک مرکزی متصل است، به‌طوری‌که کوچک‌ترین ایراد می‌تواند همه فعالیت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد، به همین دلیل افزایش دقت سامانه در اولویت است. وی بابیان اینکه راه‌اندازی این بازار، «تهران» را به پایتخت ارزی کشور تبدیل خواهد کرد، افزود: در حال حاضر نرخ ارز در کشور ما بر اساس نرخ سلیمانیه، دوبی، استانبول و هرات تعیین می‌شود، درحالی‌که این روند قابل ادامه یافتن نیست. شکسته‌بند با تأکید بر اینکه نرخ ارز در بازارهای خارج از کشور حدود ساعت ۱۱ ظهر مشخص می‌شود، گفت: بازار متشکل ارزی این امکان را ایجاد می‌کند که ساعت نه صبح هرروز، نرخ متوسط مشخص و معاملات بر اساس آن انجام شود. در این سامانه، حراج ناپیوسته ارز از ساعت نه تا ۱۰ صبح برگزار می‌شود و پس‌ازآن نیز حراج پیوسته عملیاتی خواهد شد و درنهایت بازار در ساعت ۱۴ و ۳۰ دقیقه بسته می‌شود.
- ازآنجاکه قرار است با راه‌اندازی این بازار، هزینه‌های نقل‌وانتقال کاهش‌یافته و تابلوی مشخصی برای قیمت‌گذاری ارز وجود داشته باشد، علاوه براین ازآنجاکه قرار است صرافی‌ها نیز در این بازار مشارکت مناسبی داشته باشند، بنابراین در گزارش حاضر اطلاعات مالی صرافی‌های وابسته به بانک‌ها مورد تجزیه‌وتحلیل مختصری قرارگرفته است. توضیح اینکه تا زمان تهیه این گزارش اطلاعات صرافی‌های مرتبط با بانک‌های پارسیان، انصار، اقتصاد نوین، دی، حکمت ایرانیان و گردشگری منتشرنشده است.
- خلاصه اطلاعات سود و زیان صرافی‌های بانک‌های ملت، تجارت، صادرات، فراز اعتماد (پست‌بانک)، پاسارگاد، خاورمیانه، سینا، کارآفرین، سرمایه و رفاه در زیر به همراه برخی پارامترهای مهم دیگر آمده است. سال مالی اغلب صرافی‌ها با سال شمسی منطبق است در دیگر موارد نیز فاصله شگرفی با پایان اسفندماه ندارد. مبالغ جداول عمدتاً برحسب میلیون ریال است مگر تصریح دیگری شده باشد:
- ملاحظه می‌شود که در سال ۱۳۹۷ علیرغم افت شدید در حجم عملیات این شرکت‌ها (در حدود ۶۴%) از حدود ۵۵۷ هزار میلیارد ریال به نزدیکی‌های ۲۰۳ هزار میلیارد ریال، سود ناویژه آن‌ها با رشد قابل‌ملاحظه بیش از ۸۰ درصدی از ۲۰۷۹ میلیارد ریال به ۳۷۵۵ میلیارد ریال بالغ شده است. به‌عبارت‌دیگر شاهد تغییر حاشیه سود ناویژه از ۰٫۳۷% به ۱٫۸۵% بوده‌ایم. سود عملیاتی نیز در اثر بهبود مناسب سایر درآمدهای عملیاتی، از ۱۴۲۲ میلیارد ریال به ۴۶۸۹ میلیارد ریال افزایش داشته که نشان‌دهنده رشد ۲۳۰ درصدی است. در ادامه جدول روند افزایش سود خالص از ۱۷۸۳ میلیارد ریال به ۳۹۷۹ میلیارد ریال نیز به تصویر کشیده شده است. در خصوص دیگر معیارها من‌جمله شاخص‌های سرانه (به ازای هریک از کارکنان) نیز تنها سرانه درآمدهای عملیاتی افت داشته و در دیگر موارد ارقام بهبود مناسبی را نشان می‌دهند.
- بر اساس اطلاعات منتشره توسط صرافی‌ها، در سال ۱۳۹۷ تنها صرافی‌های تجارت و رفاه در حجم عملیات خود افزایش مناسبی را گزارش کرده‌اند و دیگر صرافی‌ها عموماً کاهش‌های ۵۱ تا ۹۶ درصدی را متحمل شده‌اند. البته علیرغم این مورد، تنها در صرافی کارآفرین افت سودآوری به چشم می‌خورد و در سایر صرافی‌ها شرایط به‌گونه‌ای کاملاً متفاوت است. جدول مربوط به تغییرات صورت گرفته در وضعیت اجزای صورت‌های مالی صرافی‌ها جهت هرگونه مراجعات احتمالی در ادامه آمده است.
- بر اساس آنچه گذشت روشن است که علیرغم کاهش شدید حجم خریدوفروش ارز و سایر خدمات پیرامونی توسط صرافی‌ها در سال ۱۳۹۷، عمدتاً به دلیل افزایش حاشیه (اسپرد) خریدوفروش بهبود مناسبی در سودآوری و شاخص‌های مرتبط با آن در این‌گونه شرکت‌ها به چشم می‌خورد. باید دید که آیا راه‌اندازی بازار متشکل ارزی، کاهش هزینه‌ها، افزایش شفافیت، بهبود کارایی و کاهش نوسانات در عملیات صرافی‌ها رخ خواهد داد یا خیر؟
نظرات(0)
آخرین اخبار
۱۳ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۱:۰۱
