بررسی صنعت قند و شکر-قسمت پایانی-قیمت

1.روند قیمت تاریخی شکر

در نمودار زیر قیمت شکر خام از سال 1984تا سپتامبر2014 به صورت میانگین ماهیانه آورده شده است. قیمت جهانی شکر نوسان زیادی داشته است و قیمت شکر خام اغلب کمتر از هزینه‌های تولید کاهش می‌یابد. برای مثال از فوریه 2004 که قیمت شکر معادل 5.87 سنت بود تا فوریه 2006 با رشدی بیش از 3 برابر به 18.05 سنت رسید و پس از آن در می 2007 به نصف کاهش یافت و تا محدوده 9.05 سنت رسید. بعد از آن مجدداً از 9 سنت شروع به رشد کرد و تا دسامبر 2009 به 24.9 سنت رسید و مجدداً در کمتر از یک سال با کاهش 40 درصدی در می 2010 به 15.11 سنت رسید. بعد از این کف قیمت در ژانویه 2011 به سقف بعدی یعنی 29.74 رسید و در می 2011 کف بعدی یعنی 21.84 سنت را ساخت ولی در حرکت بعد نتوانست روند صعودی را ادامه دهد و در جولای 2011 نتوانست از سقف قبلی بیشتر افزایش یابد و از قیمت 29.47 سنت روند نزولی خود را آغاز کرد. این روند نزولی شروع شد و قیمت از کف قبلی کمتر شد تا اینکه در ژوئن 2013 به قیمت 16.96 سنت رسد و بعد از آن مقداری قیمت افزایش یافت.

2. پیش‌بینی قیمت شکر

به منظور پیش‌بینی قیمت شکر ابتدا به پیش‌بینی‌های مؤسسات معتبر اشاره شده و سپس با استفاده از مدل‌های اقتصادسنجی پیش‌بینی قیمت انجام شده است.

2.1. پیش‌بینی‌های جهانی

بر اساس گزارش موسسه Food Outlook (نوامبر 2013) در سال 2013 نیز روند کاهشی قیمت که از سال 2011 شروع شده ادامه داشته است. این روند کاهشی به دلیل رشد زیاد تولید در پاسخ به نسبت پایین ذخیره به مصرف در طول تاریخ بوده است. متوسط قیمت شکر به طور متوسط از 19.31 سنت در هر پوند بین ژانویه 2013 تا ژوئن 2013، کاهش 20 درصدی داشته است. با این حال از ژوئن، به دلیل شرایط آب و هوایی نامطلوب عملیات برداشت نیشکر در مناطق مرکز و جنوب برزیل (بزرگ‌ترین تولید کننده شکر در جهان) محدود شد و به همین خاطر قیمت شکر مقادیری افزایش یافت. به طور کلی از ژوئن تا پایان اکتبر 2013 قیمت شکر معادل 10.9 درصد افزایش یافته است. این کاهش تولید در این سه ماهه موجب شده در محاسبه مازاد تولید شکر عدم اطمینان ایجاد شود و این نشانه این است که مازاد تولید کمتر از پیش‌بینی‌های اولیه است و نمی‌تواند از میزان دو سال گذشته بیشتر شود. در صورتی که این مهم محقق شود می‌تواند قیمت شکر افزایش یابد.

2.2. پیش‌بینی بر اساس مدل‌های اقتصادسنجی

در نمودار زیر میانگین ماهیانه قیمت شکر از اکتبر 1993 تا اکتبر 2013 به صورت ماهیانه نشان داده شده است که مجموعاً 241 داده می‌باشد:

با ذکر این امر که سری قیمت در بازار مالی رفتار آشوب گونه دارد و همچنین ایستا یا مانا نمی‌باشد و در نتیجه غیر قابل پیش بینی است (مانایی سری مربوطه از فروض اساسی پیش بینی در اقتصاد سنجی می‌باشد)، جهت رسیدن به نتایجی که از بعد اقتصاد سنجی معنی دار و قابل اتکا باشد سری میانگین قیمت ماهیانه در نظر گرفته شده و با استفاده از مدل‌های اقتصاد سنجی به پیش بینی آن در ماه‌های آتی با نرم افزار Eviews پرداختیم .

3. قیمت در ایران

3.1 نرخ چغندر

همان‌طور که مشخص شده است نرخ چغندر از سال 1388 با شیب بسیار زیاد شروع به افزایش نموده است.

3.2 نرخ شکر

در ایران همواره دو نرخ برای شکر وجود داشته که اولین نرخ مصوب است که دولت تعیین کرده و به شرح جدول زیر است، دوم نرخ خرده فروشی در بازار . 3.3 وضعیت تعرفه شکر خام و سفید توضيح اينكه 4% از تعرفه هاي فوق حقوق گمرکی و مابقي سود بازرگاني مي باشد. ** تعریف حقوق ورودی، حقوق گمرکی و سود بازرگانی در ماده 41 قانون مالیات بر ارزش افزوده: ماده 41- حقوق گمرکی معادل چهار درصد(4%) ارزش گمرکی کالاها تعیین می‌شود. به مجموع این دریافتی و سود بازرگانی که طبق قوانین مربوطه توسط هیأت وزیران تعیین می‌شود حقوق ورودی اطلاق می‌گردد. تبصره 1- نرخ حقوق ورودی علاوه بر رعایت سایر قوانین و مقررات باید به نحوی تعیین گردد که: الف- در راستای حمایت موثر از اشتغال و کالای تولید یا ساخت داخل در برابر کالای وارداتی باشد. ب - در برگیرنده نرخ ترجیحی و تبعیض‌آمیز بین واردکنندگان دولتی با بخش‌های خصوصی، تعاونی و غیر دولتی نباشد. * توضيح : واردات شكر خام مشمول پرداخت 9% ماليات بر ارزش افزوده مي باشد.