گام جدید شفاف‌سازی در بازار سهام

به گزارش «دنیای اقتصاد»، بازار پایه فرابورس به دلیل حضور و فعالیت شرکت‌های خاص و بعضا اخراج شده از بورس و همچنین شرکت‌هایی که به دنبال الزام تبصره «ب» ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، شرایط معامله و نقل و انتقال آنها در این بازار فراهم شده، از حساسیت بالایی برخوردار است و از آنجا که شرکت‌های این بازار هیچ الزامی به ارائه وضعیت مالی خود ندارند بنابراین شفافیت این بازار بسیار پایین و در واقع از ریسک بیشتری برخوردار است. در این راستا یکی از مهم‌ترین‌ درخواست‌های فعالان بازار، اصلاح و بهبود رویه معاملات بازار پایه بوده که طبق اظهارات مدیران فرابورس با برگزاری جلسات متعدد و استفاده از نظر کارشناسان بازار سرمایه، رویه‌های بازار پایه مورد بازنگری قرار گرفته که این بازنگری منجر به تدوین دستورالعمل جدید درخصوص نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بازار پایه شده که هدف اصلی این امر افزایش شفافیت در بازار سهام بوده است.   ویژگی‌های دستورالعمل جدید در این راستا بهنام محسنی، معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس تدوین و ابلاغ دستورالعمل جدید را پاسخ شایسته‌ای به دغدغه سهامداران فعال در بازار پایه عنوان کرد و افزود: با اجرایی شدن این دستورالعمل قطعا در آینده نزدیک شاهد رونق و شفافیت بیش از پیش این بازار خواهیم بود.وی در ادامه درخصوص ویژگی‌های دستورالعمل جدید معاملات بازار پایه اظهار کرد: بر اساس این دستورالعمل، شرکت‌های درج شده در بازار پایه در 3 تابلوی مختلف طبقه‌بندی می‌شوند که تابلوی «الف» مختص تشکل‌های خودانتظام و نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان از قبیل بورس‌ها و شرکت سپرده‌گذاری مرکز اوراق بهادار و تسویه وجوه است. وی ادامه داد: در تابلوی «ب» نیز شرکت‌هایی که همزمان مشمول شرایط زیر باشند، قرار خواهند گرفت: 1- در سال شمسی منتهی به دوره رسیدگی، از ضریب نقدشوندگی بالای 10 درصد برخوردار باشند. 2- در دوره مالی مورد رسیدگی مفاد «دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان» را به تشخیص کمیته درج رعایت کرده باشند. 3- سایر شرایط به تشخیص کمیته که حسب مورد درخصوص هر شرکت تعیین و اعلام می‌شود. محسنی درخصوص تعیین ضریب نقدشوندگی توضیح داد: ضریب نقدشوندگی عبارت است از حاصل تقسیم تعداد روزهایی از دوره مالی ناشر که طی آن معاملات سهم در بازار عادی بیش از 0001/ 0 تعداد سهام ناشر بوده بر تعداد روزهایی در آن دوره که نماد معاملاتی مربوطه قابل معامله بوده است.به گفته محسنی شرکت‌هایی که فاقد شرایط مندرج در تابلوی «الف» و «ب» باشند در فهرست تابلوی «ج» قرار می‌گیرند. محسنی ادامه داد: سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی «الف» از قبیل بورس تهران، بورس انرژی، بورس کالا و همچنین نماد فرابورس به‌صورت عادی و بدون نیاز به تایید فرابورس و سایر اوراق بهادار درج شده در بازار پایه به‌صورت توافقی معامله می‌شوند و به عبارت دیگر تصمیم‌گیری درخصوص پذیرش شرکت‌های تابلوی «الف» بر عهده هیات پذیرش است، این در حالی است که تصمیم‌گیری درخصوص انتقال شرکت‌ها بین تابلوی «ب» و تابلوی «ج» و همچنین تعیین دوره‌های مورد رسیدگی، بر عهده کمیته درج خواهد بود. بنا به گفته محسنی، درج اوراق بهادار در بازار پایه و سوم و همچنین لغو درج آنها با تایید «کمیته درج» انجام می‌شود، این کمیته متشکل از سه عضو شامل نماینده سازمان، نماینده هیات‌مدیره فرابورس و یک نفر کارشناس خبره به پیشنهاد فرابورس و تایید سازمان است که کمیته مزبور با حضور اکثریت اعضا رسمیت می‌یابد، تصمیمات کمیته با رای موافق اکثریت اعضای حاضر معتبر خواهد بود.محسنی در ادامه خاطرنشان کرد: شرکت‌هایی که مطابق با دستورالعمل اجرایی قبلی مصوب سال 92، در بازار پایه عادی درج شده‌اند از این به بعد در تابلوی «ب» درج می‌شوند، مشروط بر اینکه ظرف مهلت یک سال از تاریخ تصویب این دستورالعمل شرایط درج در تابلوی مزبور را احراز کنند.   روش انجام معاملات در بازار پایه معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس درخصوص روش‌های انجام معامله در این بازار گفت: معاملات اوراق بهادار شرکت‌هایی که در تابلوی پایه «ب» درج شده‌اند، به‌صورت عادی و با انجام حداقل دو مرحله حراج ناپیوسته در دامنه نوسان 10 درصدی در هر جلسه معاملاتی قابل انجام است، همچنین معاملات شرکت‌های درج شده در تابلوی «ج» نیز به‌صورت عادی و بدون نیاز به تایید فرابورس حداکثر سه جلسه معاملاتی در هفته انجام می‌شود، به این صورت که در هر جلسه معاملاتی، 2 حراج ناپیوسته صورت گرفته و معاملات بعد از حراج به‌صورت پیوسته و با قیمت ثابت کشف شده در حراج ناپیوسته قبلی خواهد بود.محسنی در ادامه خاطرنشان کرد: دامنه نوسان روزانه قیمت معاملات در تابلوی«ب» حداکثر به میزان 2 برابر دامنه نوسان روزانه قیمتی اوراق در بازار اول و دوم فرابورس است. معاون عملیات و نظارت بازار فرابورس ایران همچنین از امکان پذیرش بورس‌ها در تابلوی «الف» بازار پایه مطابق با دستورالعمل جدید خبر داد و گفت: علاوه بر این، توقف و بازگشایی نماد معاملاتی در بازار پایه تابع ضوابط مندرج در دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات خواهد بود؛ در عین حال، معاملات سهام شرکت‌های حاضر در تابلوی «ج»، بر‌اساس اطلاعات منتشره موجود در هر زمان امکان‌پذیر است. محسنی در ادامه افزود: خرید اوراق بهادار شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران، بورس کالای ایران، بورس انرژی ایران، فرابورس و شرکت سپرده‌گذاری مرکزی با حجم بزرگ‌تر یا مساوی 5/ 0 درصد از سرمایه پایه و همچنین خرید اوراق بهادار شرکت‌های فوق توسط شخصیت‌های حقوقی یا نهادهای خاص که دسته سهامداری ایشان براساس اساسنامه شرکت‌های یادشده برای فرابورس مشخص نیست پس از اخذ تاییدیه سازمان، آن‌هم در صورت رعایت شرایط خاص توسط فرابورس امکان‌پذیر خواهد بود. وی در ادامه شرایط مزبور را برشمرد و گفت: در معاملات عمده به روش عرضه یکجا باید کلیه متقاضیان خرید اوراق بهادار قبل از شروع رقابت توسط کارگزار مربوطه به سازمان معرفی شوند، بنابراین تنها متقاضیانی حق شرکت در رقابت را خواهند داشت که قبلا تاییدیه سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی را اخذ کرده باشند. وی ادامه داد: همچنین در معامله توافقی، اسامی خریدار و فروشنده به همراه سایر اطلاعات موردنیاز سازمان توسط فرابورس به سازمان ارائه می‌شود، معامله مذکور در صورت تایید سازمان مبنی بر رعایت محدودیت‌های قانونی و مقرراتی در فرابورس ثبت خواهد شد.