توسعه پتروشیمی ایران با سرمایه و فناوری خارجی
کد: 8551 تاریخ انتشار :۲۱ شهریور ۱۳۹۴ ساعت ۱۱:۴۰
- کارشناسان داخلی و خارجی معتقدند با توجه به حصول توافق هسته ای و احتمال اجرایی شدن آن از مهر ماه امسال، لغو تحریمها می تواند سبب نوسازی و توسعه تاسیسات صنعت پتروشیمی و افزایش تولید در بلند مدت شود.
- به گزارش TSEpress به نقل از شانا، به گواه اسناد تاریخی موجود، برتری و مزیت ایرانیان در طول قرنها پیش قدرت مذاکره و تعامل آنان با دنیای اطرافشان بوده است، در طول تاریخ ٢ هزار و ٥٠٠ ساله، مردم ایران بارها در برهه های مختلف تاریخ این موضوع را ثابت کرده اند و امروز نیز تیم مذاکره کننده هسته ای ایران در مذاکرات خود با کشورهای گروه ١+٥ بار دیگر این موضوع را ثابت کردند. توافقی که می توان آن را پیروزی دیپلماسی بردبارانه ایرانیان دانست، زیرا پس از حدود چهاردهه، این توافق، که برای به دست آمدنش راهی طولانی طی شد، این امید را در دل برمی‌انگیزد که یکی از بزرگترین تمدنهای جهان با منابع نفت، گاز و پتروشیمی بی‌شمار ـ نه تنها به ایرانیها بلکه به همه کشورهای جهان عرضه شود؛ پس غرب باید فرصت را غنیمت بشمرد. این توافق به ایران فرصت می‌دهد که به اتحاد تازه‌ای با غرب برسد.، این اتحاد به نفع مردم ایران و غرب خواهد بود، زیرا فرصتی برای تعامل بیشتر، چه از راه تجارت، سرمایه گذاری و چه برای مذاکرات درباره توسعه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی فراهم می‌کند. با اجرایی شدن توافق هسته ای کشورهای گروه ١+٥ و ایران تحریمهای بین المللی صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشورمان لغو می شود، در صورت تحقق این موضوع موانع بانکی و آزاد سازی نقل و انتقال پول برای این صنایع ایران آزاد و از آن پس ایران به راحتی به درآمدهای نفتی خود دسترسی خواهد داشت. در این میان بسیاری از تحلیلگران و مدیران نفتی ایرانی و خارجی به دنبال پاسخ این پرسش هستند که صنعت نفت ایران بویژه صنعت پتروشیمی که محصولات آن بسیار مورد توجه صنعتگران اروپایی است پس از رفع تحریمها چه حال و روزی خواهد داشت؟ صنعتی که در نوک پیکان بیشتر قطعنامه ها و دستورعملهای تصویبی به عنوان تحریمهای بازدارنده از هر دو سوی بازار عرضه و تقاضای نفت تحت تاثیر قرار داشت. طی یک دهه گذشته تحریمها و محدودیتهای جهانی سبب ایجاد رکود شدید در صنعت پتروشیمی شده است، به طوری که هم اکنون ٦٧ طرح نیمه کاره در این صنعت وجود دارد که تاریخ کلنگ زنی برخی از آنها به برنامه چهارم توسعه در این صنعت یعنی ١٠ سال پیش باز می گردد. تامین ٧٠ درصد از نیاز پتروشیمی از داخل با تشدید تحریمهای بین المللی در یک دهه اخیر برنامه های توسعه ای در این صنعت تاحدود زیادی متوقف بود، بنابراین با نهایی شدن مذاکرات هسته ای میان ایران و کشورهای گروه ١+٥ به سرعت برنامه های توسعه ای به پیش می رود؛ هم اکنون به گفته کارشناسان بیش از ٧٠ درصد از نیاز تجهیزات در این صنعت از سوی شرکتهای داخلی تامین می شود، از این رو به نظر می رسد این صنعت بیشتر نیاز به سرمایه گذاری و فناوریهای جدید داشته باشد. همچنین به اعتقاد کارشناسان داخلی و خارجی با توجه به حصول توافق هسته ای و احتمال اجرایی شدن آن از مهر ماه امسال، برداشته شدن تحریمها می تواند به نوسازی و توسعه تاسیسات این صنعت و افزایش تولید در بلند مدت منجر شود. این روزها دیپلماتهای ایران و کشور های گروه ١+٥ سخت درصدد هستند تا توافق خود را درباره مذاکرات هسته ای، جامه عمل بپوشانند، زیرا با این کار فرصتهای سرمایه گذاری بسیاری در ایران ایجاد می شود که به روی صنایع مختلف آنها تاثیر شگرفی خواهد گذاشت. صنعت پتروشیمی کشور یکی از صنایعی است در صورت حضور سرمایه گذاران خارجی دست خوش تحولات عظیمی خواهد شد. زمینه برای بهبود وضع صادرات پتروشیمی ایران آماده شده و این کشور در انتظار رسیدن عملیاتی شدن توافق هسته ای با کشورهای گروه ١+٥ است؛ با این وجود بازرگانان حداقل برای مدتی انتظار تغییر خاصی به دلیل ورود دوباره ایران به بازار جهانی تجارت پتروشیمی ندارند. گفته می شود بانک مرکزی ایران در حال مذاکره با موسسه های مالی مختلف در سطح دنیاست تا کشور را آماده انجام معاملات تجاری با دیگر کشورها در صورت رفع تحریمها کند. تعیین نرخ گاز مصرفی واحدهای پتروشیمی طی بازه زمانی بلندمدت سبب می شود تا سرمایه گذاران، تولیدکنندگان و فعالان در این صنعت طی سالهای آتی به افق قیمتی مشخصی دست یابند و برای آنها نگرانی از بابت نوسانهای عوامل تأثیرگذار بر این فرمول وجود نداشته باشد. حجم سرمایه گذاریها، نوع محصول و نیز نحوه خرید مواد اولیه و مواد مصرفی از جمله فاکتورهایی است که در فرمول جدید اثرگذار واقع می شود. به نظر می رسد با توجه به این که کشور ما صاحب منابع طبیعی و انرژی بوده و نسبت به دیگر کشورهای منطقه دارای اولویتهایی در زمینه نفت، گاز و پتروشیمی است، تعیین نرخ بازگشت سرمایه ارزی معنایی نداشته باشد و باید مشوقهایی در نحوه تعیین قیمت خوراک در نظر گرفته شود تا سرمایه گذاران خارجی نیز نسبت به تزریق نقدینگی به این صنعت رغبت پیدا کنند. سه اصل برای توسعه پتروشیمی هر چند که توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی رنگ و بوی واقعی و عملی یافته است، اما باید بدانیم، اگر بخواهیم علاقه سرمایه گذاران را برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران به ثمر برسانیم باید سه اصل را رعایت کنیم؛ نخست تعیین قیمت خوراک در دراز مدت که قابل رقابت با کشورهای رقیب باشد، دوم ایجاد زیرساختها از سوی دولت و سوم ثبات قوانین. صنعت پتروشیمی ایران که با اتکا به خوراک فراوان مایع و گازی، نیروی کار تحصیلکرده و جوان، موقعیت جغرافیایی منحصر بفرد با دسترسی به آبهای آزاد و نزدیکی به بازارهای هدف، حمایتهای دولت و سرمایه گذاری های کلان صورت گرفته، هم اکنون نقشی فراملی و فرا منطقه ای در اقتصاد ایران داشته و با وجود اعمال محدودیتهای گوناگون سیاسی و تجاری، موقعیت ممتاز خود را در بازارهای بین المللی حفظ کرده است. ازسوی دیگر مسئولان صنعت پتروشیمی ایران نیز از ٢ سال پیش تاکنون فعالیتهای زیادی به منظور زمینه سازی لازم برای حضور سرمایه گذاران خارجی در این صنعت انجام داده اند، به طوری که عباس شعری مقدم، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی با اشاره به نهایی شدن توافق هسته ای ایران با کشورهای گروه ١+٥ گفته است که شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران زمینه را برای ورود سرمایه گذاران جدید تسهیل می کند. وی تصریح کرده است: برنامه ریزی های بسیار خوبی برای تسهیل سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی ایران با هدف ایجاد یک جهش بزرگ در این صنعت انجام شده است، از این رو از سرمایه گذاران ایرانی و خارجی برای سرمایه گذاری دعوت می کنیم. هم اکنون آماده هرگونه حمایتی از علاقمندان به سرمایه گذاری در طرحهای توسعه ای پتروشیمی هستیم. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی عنوان کرده است که باید حدود ٧٠ میلیارد دلار سرمایه گذاری را در صنعت پتروشیمی محقق کنیم؛ صنعت پتروشیمی برای جذب این میزان منابع در ١٠ سال آینده احتیاج به سرمایه سالانه هفت میلیارد دلاری دارد. با توجه به وجود ٣٣,٦ تریلیون متر مکعب گاز در ایران به نظر می رسد صنعت پتروشیمی ما نیازمند دسترسی به فناوریهای نوین، منابع مالی و حضور در بازارهای جهانی است و در واقع آخرین ارزیابیها نشان می‌دهد که در سطح صنایع بالادستی و پایین‌دستی ایران نیازمند دسترسی به منابع مالی در حدود ٧٠ میلیارد دلار است که در این ارتباط حدود ٣٠ درصد مربوط به صنایع پایین‌دستی به ویژه در زمینه انواع پلیمرها به خصوص پلی پروپیلن و صنایع تکمیلی زنجیره پروپیلن است. بی‌تردید مهمترین وضع رقابتی برای سرمایه‌گذاری و توسعه صنایع پتروشیمی در ایران دسترسی به خوراک مناسب این صنعت یعنی گاز طبیعی، اتان، نفتا و میعانات گازی در احجامی گسترده و با قیمتی رقابتی است؛ هم‌اکنون ظرفیت صنایع تصفیه و انتقال گاز در کشور حدود ٦٠٠ میلیون متر مکعب در روز است که بزودی تا حد یک هزار میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید و افزون بر این، دسترسی به اتان به عنوان خوراک پتروشیمی در تحکیم وضع رقابتی ایران برای تولید محصولات پتروشیمیایی نقش اساسی دارد. به گزارش نشریه بین المللی وزارت نفت ( ایران پترولیوم) با کامل شدن فازهای پارس جنوبی یعنی پایان طرحهای توسعه فازهای ١٢ تا ٢٧ این میدان روزانه ٦٥٠ هزار بشکه میعانات گازی و ٦,٧ میلیون تن ال پی جی (شامل پروپان و بوتان) و سالانه چهار میلیون تن اتان قابل وصول خواهد بود که اتان به طور کامل و دیگر موارد بر اساس نیاز در اختیار صنعت پتروشیمی قرار می‌گیرد. جذب سرمایه های خارجی با هابهای جدید ایران هم اکنون در صورت داشتن خوراک به اندازه کافی توان تولید روزانه حداقل ٦٠ میلیون تن محصول پتروشیمی را دارد، از سوی دیگر هم اکنون بیش از ٦٧ طرح پتروشیمی باقیمانده از برنامه سوم، چهارم و پنجم توسعه در حال اجرا هستند که در صورت به تولید رسیدن آنها ظرفیت تولید پتروشیمی ایران ٢ برابر و جهش دوم در این صنعت انجام خواهد شد، اما مسئولان صنعت پتروشیمی کشورمان در دولت یازدهم با تکیه بر افزایش تولید خوراک در سالهای آینده قصد ساخت واحدهای جدید پتروشیمی را در سر دارند، قرار است این طرحها بیشتر در هابهای جدید پتروشیمی احداث شوند. هم‌اکنون ماهشهر با وجود ٢١ مجتمع پتروشیمی با ظرفیت تولید ٢٥,٦ میلیون تن در سال و پارس جنوبی با وجود ١٣ مجتمع پتروشیمی با ظرفیت تولید ٢٤.٣ میلیون تن در سال، ٢ قطب صنعت پتروشیمی ایران هستند. به گفته مرضیه شاهدایی، مدیر طرحهای شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران قرار است بر اساس نقشه راه صنعت پتروشیمی و برنامه ششم توسعه ٣٦ طرح جدید در هابهای تازه احداث شود، این طرحها ٦٠ میلیون تن ظرفیت جدید به صنعت پتروشیمی اضافه می‌کنند و این یعنی جهش سوم در این صنعت و طرحهای پتروشیمی مکران نیز از جمله این طرحها به شمار می آیند. توسعه آینده صنعت پتروشیمی نه تنها در مناطق بندر امام و پارس جنوبی بلکه در چهار قطب دیگر در سواحل خلیج فارس و یا دریای عمان نیز شکل می گیرد، منطقه ویژه اقتصادی پارسیان در شرق عسلویه، منطقه آزاد جاسک که در ساحل دریای عمان بلافاصله پس از تنگه هرمز قرار دارد، منطقه آزاد چابهار و منطقه ویژه ایرانشهر در شمال چابهار چهار قطب یاد شده هستند. علاوه بر چها قطب فوق، احداث چهار طرح مگاتنی متانول و اوره آمونیاک با ظرفیتهای بالای یک میلیون تن در لاوان و تعدادی واحد GTP در داخل سرزمین نیز مدنظر قرار دارد. با توجه به این که در آینده گاز طبیعی به وفور در دسترس است، شرکت ملی صنایع پتروشیمی می خواهد با استفاده از انواع فناوریهای GTO و GTP ، انواع الفینها را در داخل تولید کند زیرا نقش مهمی در توسعه صنایع پایین دست دارد. ایران در کنار مزیت دسترسی آسان به خوراک در حوزه پتروشیمی، مزیتهای رقابتی دیگری دارد که نمی توان به آسانی از کنار آن گذشت؛ بازار بزرگ و روبه‌رشد داخلی محصولات پتروشیمی، دسترسی به نیروی کار متخصص و ماهر، زیربناهای گسترده ارتباطی کشور، موقعیت جغرافیایی کشور در هم مرزی با ١٥ کشور دیگر به ویژه کشورهای آسیای میانه و قفقاز جنوبی، ایجاد مناطق ویژه اقتصادی پتروشیمی با لحاظ کردن ثبات سیاسی و وجود قوانین حامی سرمایه‌گذاری، ارائه تسهیلات ویژه به سرمایه‌گذاران از جمله معافیتهای مالیاتی و در عین حال وجود زنجیره‌ای از واحدهای فعال صنایع پتروشیمی برشمرد که هر کدام می‌توانند در توسعه صنایع پایین‌دستی و بالادستی خود نقش تعیین‌کننده ایفا کنند و استفاده از منافع صندوق توسعه ملی نیز امکان مهم دیگری است که تمرکز علاقه‌مندان بر این فرصت نیز توصیه می‌شود. وجود مخازن بزرگ گازی و خوراک فراوان، دسترسی به منابع آبی در سواحل جنوبی و قرار گرفتن در کنار مسیرهای حمل و نقل دریایی از جمله مزیتهایی هستند که ایران را به مکانی جذاب برای سرمایه گذاران صنعت پتروشیمی تبدیل می کند. مزایای یاد شده می تواند ایران را به قطب بزرگ صنعت پتروشیمی در آینده تبدیل کند و سرمایه گذاران را به سوی خود جلب کند. محمدحسن پیوندی، معاون شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران در این باره معتقد است که ایران در سطح جهان، کشوری است که همه ابزار، ظرفیتها و منابع موردنیاز برای یک صنعت پتروشیمی سودآور و فعال را دراختیار دارد، به طوری که هیچ کشوری در جهان این شرایط را یکجا در اختیار ندارد، بنابراین کشورمان فرصت جدید و نادری در اختیار دارد که هیچ سرمایه گذاری در جهان این فرصت را ندارد، بی تردید، بهبود روابط ایران در سطح بین المللی و جذب سرمایه گذاریهای بیشتر، به ترسیم آینده ای درخشان تر برای صنعت پتروشیمی منجر می شود و ابراز امیدواری کرد مذاکرات موفقیت آمیز باشد.
نظرات(0)
آخرین اخبار
۱۳ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۱:۰۱
