زغالسنگ از منابع بسیار بهینه انرژی در سطح جهان است. هزینه هر واحد انرژی تولید شده از زغالسنگ، بسیار پایین تر از انرژی های نفتی و گازی است. به همین دلیل در برنامه بلند مدت کشور، حمایت از این صنعت در اولویت قرار گرفته است.
حامل انرژی
|
ارزش حرارتی
|
قیمت
|
یک کیلوگرم زغالسنگ
|
7500
|
6 سنت
|
یک مترمکعب گاز
|
8600
|
30 سنت
|
یک لیتر گازوئیل
|
9000
|
50 سنت
|
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، گروه مشاور سرمایه گذاری «وِبورس»، در این مقاله پس از معرفی مختصر زنجیره زغالسنگ در ایران، به تغییرات نرخ و تاثیر آن بر وضعیت مالی شرکت های بورسی پرداخته است. نمادهایی که بررسی می شوند عبارتند از شرکت ذوب آهن اصفهان، زغالسنگ نگین طبس و فرآوری زغال سنگ پروده طبس.
زنجیره زغالسنگ
تعدادی از شرکت ها مانند «کطبس»، زغالسنگ خام را از معادن استخراج می کنند. شرکت هایی مشابه «کپرور»، زغالسنگ خام را به زغالسنگ ککشو تبدیل می کنند. در قدم بعد این ماده به کک تغییر می یابد. شرکت «ذوب آهن» و فولادسازانی که روش مشابه دارند، کک را به کوره بلند فرستاده و در تولید فولاد به کار می برند. «ذوب» بخشی از کک مورد نیاز را خریداری می کند؛ اما مقدار بیشتر آن را زغالسنگ ککشو خرید کرده و خود به کک تبدیل می کند. شایان ذکر است که روش تولید «فولاد مبارکه» و «فولاد خوزستان» متفاوت بوده و از کک استفاده نمی کنند.
سیاست های حمایتی
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، متولی اصلی مدیریت زنجیره زغالسنگ است. این نهاد در راستای حمایت از این صنعت، قیمت زغالسنگ داخلی را بیش از نوع وارداتی تعیین نموده است. این در حالی است که کیفیت نوع وارداتی بهتر از تولیدات داخلی است. این تفاوت در قیمت و کیفیت، نارضایتی شرکت «ذوب آهن اصفهان» را به عنوان مصرف کننده اصلی به دنبال داشته است.
مطابق با بررسی کارشناسان شرکت ذوب آهن، کاهش کیفیت زغالسنگ و در نتیجه کک، باعث می شود که مصرف آن در کوره بلند افزایش یابد و همچنین تولید فولاد کاهش پیدا کند. از طرف دیگر هزینه زغالسنگ وارداتی از استرالیا، 35 درصد کمتر از نوع داخلی است (با احتساب هزینه حل و نقل و سایر هزینه های جانبی). با تجمیع این دو فاکتور، شرکت ذوب آهن هر سال 220 میلیارد تومان زیان از این بابت متحمل شود. با این وجود سیاست گذاری دولت بر حمایت از صنعت زغالسنگ تاکید داشته و ذوب آهن را ملزم به رعایت مصوبات می داند. در ادامه به جدیدترین مصوبه دراین حوزه می پردازیم.
در سال های اخیر به دنبال تورم شدید در همه کالاها، هزینه های استخراج نیز افزایش یافت و شرایط را برای معادن زغالسنگ سخت کرد. (بدون اصلاح قیمت ها معادل زغال سنگ تعطیل خواهند شد. 17/10/93) در نیمه اول سال جاری، مصوبه ای جهت افزایش نرخ در این زنجیره به نتیجه رسید. در این مصوبه، افزایش 15% در قیمت زغالسنگ خام، ککشو و کک تعیین شده است. (افزایش 15 درصدی قیمت زغال سنگ قطعی شد. 24/03/94) با توجه به آثار منفی آن بر سود «ذوب آهن»، این مصرف کننده تا کنون افزایش قیمت را نپذیرفته است؛ (مصوبه افزایش 15 درصدی قیمت زغال سنگ اجرا نشد. 16/04/94) این در حالی است که به دلیل افزایش هزینه های استخراج، به نظر می رسد که افزایش نرخ اجتناب ناپذیر باشد. در نمودار زیر، قیمت محصولات زنجیره را در سه شرکت مذکور مشاهده می کنید.
کطبس
شرکت «زغال سنگ نگین طبس» در ابتدای زنجیره قرار دارد. این شرکت در 3 معدن فعالیت دارد و پس از استخراج، زغال سنگ خام را به زنجیره وارد میکند. افزایش نرخ در زنجیره، تنها بر افزایش مبلغ فروش تاثیر می گذارد. 15% رشد در قیمت زغال سنگ خام، بر سود هر سهم 210 ریال می افزاید. بخشی از این میزان در بودجه شرکت منعکس شده است. قیمت زغالسنگ خام در بودجه کطبس با 10% افزایش منظور شده است.
نماد کطبس از شهریور سال قبل با افت قیمت همراه بوده و با احتساب افزایش سرمایه اخیر، تا کنون سهامداران خود را 50% متضرر کرده است. این نماد هم اکنون در محدوده 140 تومان نوسان می کند. در صورتی که قیمت محصولات را با نرخ سال قبل لحاظ کرده و همچنین هزینه تولید را با توجه به عمکلرد 3 ماه اصلاح کنیم، محدوده 120 تومان به عنوان تعادل مناسب نماد به دست می آید. به نظر میرسد قیمت نماد نیز به افت بیشتر و رسیدن به محدوده مذکور تمایل دارد. با توجه به این موارد می توان گفت افزایش قیمت زغالسنگ خام تا حد زیادی در قیمت نماد پیشخور نشده است.
کپرور
شرکت «فرآوری زغال سنگ پروده طبس» در میانه زنجیر واقع است. این شرکت زغال سنگ خام را دریافت و به زغال سنگ کک شو تبدیل می کند. افزایش نرخ در زنجیره، هم در مواد اولیه و هم در محصول اعمال می شود که در نهایت بر سودآوری شرکت تاثیر مثبت دارد. تحلیل مالی نشان می دهد سود هر سهم کپرور 110 ریال رشد می کند.
با وجود آنکه تغییرات قیمتی مواد اولیه و محصولات در بودجه کپرور لحاظ شده است، محدوده کنونی قیمت نماد نشان می دهد که افزایش نرخ، پیشخور نشده است. کپرور در حال حاضر در محدوده 500 تومان نوسان می کند. این محدوده با توجه به سود هر سهم محقق سال قبل، P/E نزدیک به 6 را به دست میدهد. این در حالی است که شرکت، بودجه سال جاری را پایین تر از سال قبل بسته است. علت اصلی آن اعمال 10% صادرات در محاسبات است؛ در حالی که صادرات برای شرکت به صرفه نبوده و نرخ فروش داخلی بیش از صادراتی است. به نظر میرسد موضوع صادرات همانند سال های قبل منتفی باشد و با حذف آثار منفی ناشی از آن، سود هر سهم به سود سال قبل (880 ریال) نزدیک می شود.
ذوب آهن
شرکت «ذوب آهن اصفهان» در انتهای زنجیره زغالسنگ قرار دارد. این شرکت بخشی از نیاز خود را به صورت کک خریداری می کند. اما بخش اصلی آن را زغالسنگ ککشو خریداری کرده و به کک تبدیل می کند. سپس کک را وارد کوره بلند کرده و در تولید فولاد به کار می برد. «ذوب» در اولین پیش بینی سال جاری، 15 درصد افزایش نرخ را هم در زغالسنگ و هم درکک لحاظ کرده بود اما در گزارش جدید بر اساس عملکرد میاندوره ای، افزایش محدودی را در نرخ زغالسنگ در نظر گرفته است. این گزارش زیان خالص برای سال جاری پیش بینی میکند و در صورتی که قیمت زغالسنگ و کک را اصلاح کنیم، زیان ناخالص شرکت به میزان 800 میلیارد ریال افزایش می یابد و تاثیر منفی آن بر سود هر سهم 100 ریال برآورد می شود.