3 کابوس فدرال‌رزرو پس از افزایش نرخ بهره

شاید باید به «آلن گرینسپن»، رییس اسبق فدرال‌رزرو آمریکا حق داد که شغل ریاست بر بانک‌مرکزی ایالات متحده را «شکنجه‌آور» می‌دانست و احتمالا «جانت یلن»، رییس کنونی فدرال‌رزرو این‌ روزها بهتر از هرکسی معنی حرف گرینسپن را می‌فهمد. به گزارش TSEpress و به نقل از اقتصاد نیوز«جانت یلن»، رییس فدرال‌رزرو آمریکا به تازگی و برای نخستین‌بار پس از حدود یک دهه، نرخ‌های بهره بانکی را افزایش داد. طبق شواهد موجود، افزایش نرخ بهره در هفته گذشته، موفق و بدون ایجاد تلاطمات خاصی انجام گرفته است. بااین‌حال، هنوز زود است تا جانت یلن برای این اقدام خود دور افتخار بزند. یکی از مهم‌ترین سوالات روز این است که پس از افزایش نرخ بهره بانکی، اتفاقات بعدی چیست؟ به‌گزارش بخش مالی سی‌ان‌ان، جانت یلن، احتمال ورود اقتصاد آمریکا به رکود را در سال آینده حدود 10 درصد می‌داند. اما، ورای تمامی این به تعویق‌انداختن‌های مکرر و حرکت کند افزایش نرخ بهره، یلن باید با مشکلات زیادی مقابله کند. قطعا هیچکس از بی‌ثباتی خوشش نمی‌آید اما درحال حاضر فدرال‌رزرو با فرستادن سیگنال‌های پیچیده به این بی‌ثباتی‌ها دامن می‌زند. هفته گذشته، بانک مرکزی آمریکا ضمن پیش‌بینی چهار مرحله افزایش نرخ بهره در سال آینده، اعلام کرد که اقتصاد کشور روند خوبی دارد. اما یلن بارها تاکید کرده که فدرال‌رزروبه این دلیل در افزایش نرخ بهره دست به عصا حرکت می‌کند که ریسک‌های بسیاری در بازارها و اقتصاد آمریکا وجود دارد. وی تاکنون 13 بار از کلمه «تدریجی» و هفت بار از کلمه «انعطاف‌پذیر» استفاده کرده است. نکته مهم و کلیدی برای اینکه بفهمیم اقتصاد آمریکا و فدرال‌رزرو در سال 2016 به کدام سمت و سو می‌رود این است که به خطاهای احتمالی نگاه کنیم و ببینیم چه شوک‌هایی خواب را از چشمان فدرال‌رزرو گرفته است. فقدان تورم از گذشته تاکنون، بزرگ‌‌ترین دغدغه برای اعضای فدرال‌رزرو بحث «تورم» است. «الن زنتر»، اقتصاددان ارشد موسسه «مورگان استنلی» می‌گوید: چیزی که اعضای فدرال‌رزرو را بیش از هرچیزی می‌ترساند، تورم است. وی افزود: در تمام سال بحث بر سر تورم بوده است. زنتر همچنین به درستی پیش‌بینی کرده بود که فدرال‌رزرو تا ماه دسامبر نرخ بهره را افزایش نخواهد داد. نرخ تورم هدف فدرال‌رزرو، 2 درصد است. برای شهروندان عادی آمریکا فقدان تورم چندان هم بد نیست چرا که نبود تورم یعنی قیمت هر کالایی از بنزین گرفته تا پوشاک و مسکن افزایش چندانی نمی‌یابد. اما اقتصاددانان وال‌استریت و فدرال‌رزرو معتقدند یک اقتصاد سالم نیازمند تورم است. اگر بخواهیم مثالی راجع به تورم بزنیم، درواقع تورم منطقی مانند ضربان قلب است که در هنگام ورزش افزایش می‌یابد. این یک نشانه خوب است که نشان می‌دهد که درحال تلاش و فعالیت جدی هستید. یلن معتقد است که این نرخ تورم به شدت اندک، تنها یک اتفاق زودگذر است. اما بیانیه فدرال‌رزرو و جانت یلن پس از افزایش نرخ بهره به این نکته اشاره دارد که کمیته سیاست‌گذاری به دقت روند تورم را در نظر دارد تا ببیند آیا در سال 2016 افزایش می‌یابد یا خیر؟ یلن پس از افزایش نرخ بهره گفت: ما همچنان با کسری قابل توجه تورم روبرو هستیم، بنابراین خواستار توجه جدی به اهمیت تحقق تورم دو درصدی هدف فدرال‌رزرو هستیم. چین چین برگ برنده ایالات متحده در سال 2016 است. کندی رشد اقتصادی در چین، بسیاری از اقتصادهای دیگر نظیر برزیل و کانادا را نیز روانه بحران کرده است. شاید پیش‌بینی اتفاقات آینده در چین خیلی راحت نباشد زیرا هیچ اعتباری به آمارهای اعلامی دولت چین نیست. گرچه حزب کمونیست چین اذعان داشته که پس از سقوط وحشتناک بازار سهام چین در تابستان، دیگر دوران بد اقتصادی این کشور به سر آمده اما همچنان شاهد دخالت‌ها و سرپوش‌گذاری‌های دولت چین هستیم. آشفتگی‌های ناشی از کاهش عمدی نرخ برابری یوآن در ماه آگوست، سبب واکنش‌های بسیار منفی جهانی به این اتفاق شد به طوری که فدرال‌رزرو را در ماه سپتامبر از افزایش نرخ بهره باز داشت. «تونی بدیکیان»، مدیر بخش بازارهای جهانی در «سیتی‌زنز بانک» می‌گوید: فدرال‌رزرو به ثبات بازارهای جهانی اهمیت می‌دهد چراکه این بازارها به شدت به هم متصل هستند. با وجود مشکلات چین، اقتصاد آمریکا به خوبی توانسته خود را حفظ کند. هزینه مصرف‌کنندگان آمریکایی و کارخانجات، مهم‌ترین پیشرانه اقتصاد این کشور هستند که روی‌هم رفته 85 درصد از کل فعالیت‌های اقتصادی را به خود اختصاص می‌دهند. بنابراین، تاثیر چین بر اقتصاد آمریکا جزئی است اما بهرحال چندان هم بدون تاثیر نیست. امواج بازدارنده از چین و سایر نقاط جهان به پایین ماندن تورم در آمریکا کمک کرده است. «الن زنتر» می‌گوید: اگر همچنان واردکننده تورم‌زدایی چین باشیم، این بدان معنا خواهد بود که بی‌ثباتی حول چشم‌انداز تورم همچنان ادامه خواهد داشت. بازار چه می‌کند؟ بزرگ‌ترین مشکل فدرال‌رزرو اداره بازارها در سال 2016 است. نخستین مرحله افزایش نرخ بهره در ماه دسامبر، یک اشاره بود که دوران افزایش نرخ بهره در پیش است بنابراین واکنش به این اتفاق همان‌طور که انتظار می رفت کوچک بود. اما تا اینجای کار نه فدرال‌رزرو و نه وال‌استریت همسو نبوده‌اند. مثلا فدرال‌رزرو پیش‌بینی کرده که سال آینده شاهد چهار مرحله افزایش نرخ بهره هستیم درحالی که وال‌استریت تنها دو یا سه مرتبه را پیش‌بینی می‌کند. مشکل بزرگ وقتی سر باز می‌کند که فدرال‌رزرو و بازارها همسو نیستند. به نظر می‌رسد که فدرال‌رزرو می‌خواهد از اشتباهات سال 2004 خود در اعمال سیاست‌های انقباضی اجتناب کند. فدرال‌رزرو هم اکنون هرکاری که از دستش برمی‌آید را می‌کند تا بگوید این جزو برنامه نبوده اما قطعا با این کار خود بی‌ثباتی ایجاد می‌کند. بازار سهام آمریکا همچنان بدترین روزهای خود را از بحران مالی سال 2008 تاکنون تجربه می‌کند و شاخص «اس‌اند‌پی 500» نیز احتمالا امسال را با سقوط به پایان می‌رساند. اگر این سقوط در سال 2016 تشدید شود، شاید فدرال‌رزرو به سختی بتواند افزایش‌های بعدی نرخ بهره را کنترل کند.