رازهای کثیف صنعت خودروسازی

 انتشار گازهای اکسید نیتروژن و دیگر گازهای سمی متصاعدشده از موتور خودروها و کامیون‌ها، بر اساس نتایج یک تحقیق علمی، فقط در آمریکا باعث مرگ سالانه 58 هزار نفر می­شود. بنابراین رسوایی تقلب «فولکس واگن» در آزمایش­های آلودگی هوا در آمریکا، تنها یک امر پیش­پاافتاده بدون قربانی نیست. شرکت خودروساز آلمانی پذیرفته است که روی 11 میلیون خودروهای دیزلی خود در سراسر جهان، نرم­افزاری را نصب کرده که در آزمایش­های انتشار گازهای اکسید نیتروژن در هوا، گازهای سمی متصاعدشده را خیلی کمتر از میزان واقعی نشان می­دهد. با غیرفعال کردن این نرم­افزار در یک آزمایشگاه، مشخص شد که میزان انتشار گازهای اکسید نیتروژن در این خودروها 40 برابر حد مجاز بوده است. خسارات ناشی از این رسوایی برای «فولکس واگن» شدید خواهد بود اما تاثیر عظیمی نیز بر دیگر خودروسازها، دیگر کشورها و نیز آینده صنعت موتور دیزل خواهد داشت.

تاثیری که این رسوایی بر خود «فولکس واگن» گذاشته، این است که مارتین وینترکورن، مدیرعامل، استعفا داده و مدیرعامل شرکت خودروسازی «پورشه» جانشین او خواهد شد. شرکت 7.3 میلیارد دلار برای جبران این کار سرمایه اختصاص خواهد داد اما خسارت‌ها به همین جا ختم نخواهد شد و سرمایه­گذاران در این شرکت تجدید نظر خواهند کرد و تا همین حالا، ارزش شرکت با سقوط قیمت سهامش به اندازه یک­سوم ارزش آنها، 26 میلیارد یورو کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر، شکایت­های حقوقی نیز در ایالت‌های مختلف آمریکا و کشورهای دیگر علیه «فولکس واگن» ثبت شده است که خواهان خسارت‌های هنگفت شده­اند. البته خسارت‌های زیست­محیطی قبلا از شركت‌هایی مثل «دیپ واتر» و «بریتیش پترولیوم» نیز بابت نشت لکه­های نفتی به آب دریاها درخواست شده اما تفاوت این است که آن اتفاقات سهوی بود ولی کاری که «فولکس واگن» کرده، عمدی بوده است. این امر، باعث خواهد شد که دولت متبوع «فولکس واگن»، آلمان، مانع کار شركت‌هایی شود که درباره آمار هزینه­بر اقتصاد انرژی موتورهای بنزینی اغراق می­کنند. فروش خودروهایی با «دیزل پاک» برای خودروساز آلمان امری حیاتی بود تا بتواند بازار خودروی آمریکا را فتح کند؛ بازاری که نقطه ضعف «فولکس واگن» در رقابت با «تویوتا»ی ژاپنی است. وینترکورن مهندسی است که به‌ دقت به جزئیات معروف است و پذیرفته نیست که بگوید از نرم­افزار متقلب خودروهایش خبر نداشته است و حالا تمام نقشه­هایش درباره بازار خودروی آمریکا نقش بر آب شده و به دلیل مسئولیت شخصی در این اتفاق، سمتش را نیز از دست داده است. با این حال، با یک تغییر در راس شرکت و جریمه­ای هنگفت، همه‌چیز تمام نخواهد شد. رویه دادستان‌های آمریکایی در جرایم مربوط به شركت‌ها، این است که در دادگاه­ها به‌جای این‌که تنها سهام‌داران را با جریمه‌های سنگین تنبیه کنند، افرادی را نیز که در این جرایم مسئولیت داشته­اند به دادگاه بکشانند. در آخرین مورد، در اوایل ماه سپتامبر، شرکت «جنرال موتورز» به دلیل مشکلاتی که در سوئیچ موتور برخی از محصولاتش وجود داشت و باعث مرگ دست‌کم 124 نفر و زخمی شدن 275 نفر شده بود، 900 میلیون دلار جریمه شد. با این حال، دادستان‌های آمریکا اعلام کردند که مدیران «جنرال موتورز» آگاهانه به تاثیرات احتمالی مرگ­بار محصولات خود اعتنا نکرده و سود را به ایمنی ترجیح داده­اند. یک شرکت که متهم به خلافي می­شود، نمی‌تواند با ماموران تحقیقات قضایی همکاری کند، مگر این‌که نام تمام مدیران و کارکنان مسئول را که کار اشتباه از آنها سر زده، اعلام کند. همین امر باعث می­شود که مسئولیت فردی به رسمیت شناخته شود و علیه افراد مسئول حکم قضایی صادر شود. این یک روند جدید برای محکومیت افراد به‌جای شركت‌هاست که مورد «فولکس واگن» نوعی آزمایش این روند به حساب می­آید. تاثیر دیگر رسوایی «فولکس واگن» بر کشورهاست. این رسوایی باعث شده این سوال پیش بیاید که آیا شركت‌های خودروسازی دیگر نیز دست به چنین تقلب‌هایی می­زنند و کشورهای دیگر نیز درصدد سخت گرفتن بیشتر بر محصولات «فولکس واگن» و دیگر خودروسازها برآیند. این اتفاق بر کشورهای هردو سوی اقیانوس اطلس تاثیر خواهد گذاشت و مخصوصا کشورهای اروپایی نیز با قوانین زیست‌محیطی­ای که دارند، کار را برای خودروسازان جهانی سخت­تر خواهند کرد. مسئله دیگر تاثیری است که رسوایی اخیر بر آینده صنعت خودروسازی با موتورهای دیزل خواهد داشت؛ حتی اگر دیگر سازندگان خودروهای دیزلی در سطح «فولکس واگن» دست به تقلب نزده باشند، این رسوایی به معنی این است که همه این خودروسازان به‌سختي در تلاش‌اند که محصولات خود را به استانداردهای مورد نیاز زیست­محیطی نزدیک کنند. برخی نگران‌اند که رسوایی اخیر به معنی «مرگ دیزل» باشد که به نظر همین هم می­رسد. با این حال، هنوز وضعیت برای خودروهای بنزینی مساعدتر است ولی به‌تدریج صنعت خودروسازی باید به سوی سوخت‌های پاک­تر مثل متان، هیدروژن، الکتریسیته یا هیبرید حرکت کند. مسابقه چندمیلیارد دلاری‌ای برای رسیدن به این فناوری­ها شروع شده و هر خودروساز روی چند نوع از آنها شرط­بندی کرده تا ببیند کدام‌یک می­توانند حدود زیست­محیطی مورد نیاز را رعایت کنند. اگر اشتباه «فولکس واگن» باعث مرگ دیزل شود، می­توان امید داشت که دست‌کم فایده­اش این بوده که دوران خودروهای الکتریکی آغاز شود. منبع: اکونومیست/پرتابلاتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تهران