روابط اقتصادی ایران و مکزیک در پساتحریم
کد: 8475 تاریخ انتشار :۱۸ شهریور ۱۳۹۴ ساعت ۰۹:۲۷
- مکزیک می تواند به عنوان مرکزی برای توسعه تجارت ایران در آمریکای جنوبی عمل کند و ایران هم با تبدیل به پایگاهی برای صادرات مجدد محصولات مکزیکی در منطقه از وابستگی تجارت خارجی مکزیک به آمریکا بکاهد.
- به گزارش TSEpress به نقل از شانا، در راستای تقویت روابط دوجانبه مکزیک و ایران، آلفونسو ناوارته پریدا؛ وزیر کار و رفاه اجتماعی مکزیک در روزهای ٧ و ٨ سپتامبر (١٦ و ١٧ شهریورماه ) طی یک سفر کاری به تهران آمد. وی که در این سفر همراه هیئتی بلندپایه با تعدادی از مقامات کشورمان دیدار و گفتگو می کند.
به گفته اولیسس کانچولاگوتیئرس سفیر مکزیک در تهران، در حال حاضر صادرات مکزیک برابر با صادرات کل کشورهای آمریکای لاتین است و این کشور در صدد کشف بازارهای جدید بخصوص در خاورمیانه است.
به گفته کانچولاگوتیئرس ، روابط ایران و مکزیک به حدود یک قرن پیش باز می گردد ولی متاسفانه شناخت این دو کشور از یکدیگر در سطح خوبی نیست.
برابر آمار منتشره در گمرک ایران، حجم مبادلات تجاری ایران و مکزیک تا قبل از افزایش فشار تحریمها و در سال ١٣٩١ چیزی بالغ بر ١١٩,٣ میلیون دلار بود که از این مقدار ١١٣.٤ میلیون دلار مربوط به صادرات ایران به مکزیک و ٥.٩ میلیون دلار مربوط به واردات ایران از این کشور است.
تجارت میان ایران و مکزیک باوجود حجم پایین مبادلات بازرگانی در سال ١٣٩١ و قبل از افزایش بیشتر فشارهای اقتصادی بین المللی به ایران، در سال ١٣٩٣ از این هم کمتر شد و به ٢,٧ میلیون دلار کاهش یافت و در چهار ماه نخست سال ١٣٩٤ هم تنها ٢.٢ میلیون دلار گزارش شده است.
حجم پایین تجارت و تعامل اقتصادی میان ایران و مکزیک در حالی است که مکزیک با صادرات ١,٣ میلیون بشکه نفت خام در روز از جمله صادرکنندگان عمده نفت است و حجم مبادلات بازرگانی این کشور در سال ٢٠١٤ رقمی بالغ بر ٨١٠ میلیارد دلار را در بر می گیرد.
عمده صادرات ایران به مکزیک شامل پسته، انواع کفپوش و خرما می شود و عمده محصولات صادراتی مکزیک به ایران عبارتند از وسایل و لوازم پزشکی، انواع داروها و وسایل برقی مانند یخچالهای خانگی.
اقتصاد مکزیک
به گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت مکزیک پیش بینیهای خود را درباره رشد اقتصادی کشور برای امسال کاهش داده است. دولت مکزیک کاهش تولید نفت و افت تقاضای آمریکا را برای تولیدات و محصولات مکزیک، عاملی موثر در کاهش رشد اقتصادی این کشور می داند.
مکزیک کشوری است که بیش از ٥٥ میلیون نفر از مردم آن در فقر زندگی می‌کنند و همه ساله آمار فقر در این کشور گسترش می‌یابد.
گزارشهای دریافتی از وضع فقر در این کشور آمریکای لاتین، حاکی از آن است که باوجود سرمایه‌گذاریهای میلیاردی این کشور و طراحی پروژه‌های بسیار، کماکان مردم آن با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند.
مشاوران اقتصادی مرکز بررسی تأثیرات منفی اصلاحات مالی مکزیک اعلام کرده اند در سال ٢٠١٤، اعمال سیاستهای اقتصادی نادرست و رکود اقتصادی در مکزیک، این کشور را در جایگاه دومین کشور فقیر در آمریکای لاتین قرار داده است.
تولید ناخالص داخلی مکزیک در سال ٢٠١٤ با جمعیت ١٢١,٧ میلیون نفری، نیروی کار ٥٣ میلیون نفری و نرخ بیکاری ٤.٨ درصدی رقمی بالغ بر یکهزار و ٢٨٣ میلیون دلار است. رشد اقتصادی واقعی اقتصاد مکزیک در سال ٢٠١٤ حدود ٢.١ درصد گزارش شده است. برابر آمارهای صندوق بین المللی پول، اقتصاد مکزیک پانزدهمین اقتصاد بزرگ جهان است.
برابر آمار مرکز اطلاعات آمار آمریکا، حدود ٣,٥ درصد تولید ناخالص داخلی مکزیک مربوط به بخش کشاورزی، ٣٦.٤ درصد مربوط به بخش صنعت و ٦٠.١ درصد مربوط است به بخش بازرگانی و خدمات.
تولیدات کشاورزی مکزیک شامل ذرت، گندم، سویا ، برنج، لوبیا ، پنبه ، قهوه ، میوه، گوجه فرنگی؛ گوشت گاو، مرغ ، محصولات لبنی ؛ فرآورده های چوبی می شود.
تولیدات صنعتی مکزیک شامل مواردی مانند مواد غذایی و نوشیدنی ، دخانیات ، مواد شیمیایی، آهن و فولاد، نفت، معدن، منسوجات، پوشاک، وسایل نقلیه موتوری، کالاهای مصرفی با دوام و گردشگری است.
درآمدهای بودجه ای دولت مکزیک در سال ٢٠١٤ حدود ٣٠١ میلیارد دلار و مخارج بودجه آن بالغ بر ٣٤٨ میلیارد دلار بوده است. بدهی خارجی این کشور تا پایان ٣١ دسامبر ٢٠١٤ رقمی بالغ بر ٤٣٨ میلیارد دلار و ذخایر ارزی و طلای آن تا پایان ٣١ دسامبر ٢٠١٣ حدود ٢٠٠ میلیارد دلار گزارش شده است.
در بخش تجارت خارجی صادرات مکزیک در سال ٢٠١٤ حدود ٤٠٦ میلیارد دلار و واردات این کشور ٤٠٧ میلیارد دلار است.
باوجود تلاش مکزیک براى متنوع کردن شرکاى تجارى خود، وابستگى اقتصادى و تجارى این کشور به آمریکا همچنان رو به افزایش بوده است. آمریکا بیش از دو سوم صادرات مکزیک و تقریبا معادل همین سهم را در واردات این کشور در اختیار دارد.
پس از آمریکا، کشورهاى ژاپن و جامعه اروپا در رده مهمترین شرکاى تجارى مکزیک قرار دارند. مکزیک همچنین در راستاى برقرارى روابط تجارى نزدیک‌تر با کشورهاى آمریکاى لاتین و حوزه کاراییب توانسته است گامهاى مؤثرى بردارد و در این میان، برزیل و آرژانتین مهمترین شرکاى مکزیک در منطقه هستند.
واردات مکزیک شامل مواردی مانند ماشین آلات فلزکاری، محصولات کارخانه فولاد، ماشین آلات کشاورزی ، تجهیزات الکتریکی ، قطعات خودرو برای مونتاژ و تعمیرهواپیما و قطعات هواپیما است.
در بخش انرژی؛
مکزیک در سال ٢٠١٢ بالغ بر ٢٧٧ میلیارد کیلووات ساعت برق تولید کرده و مصرف برق این کشور حدود ٢٣٢ میلیارد کیلووات ساعت بوده است. این کشور در سال ٢٠١١ حدود ٧٥,٧ درصد از برق مورد استفاده خود را با استفاده از سوختهای فسیلی، حدود ٢.١ درصد را از طریق انرژی هسته ای، حدود ١٨.٩ درصد آن را از طریق هیدروالکتریک و حدود ٣.٢ درصد دیگر را از طریق دیگر انرژیهای تجدیدپذیر تامین کرده است.
ذخایر نفت خام طبیعی مکزیک تا یکم ژانویه ٢٠١٤ حدود ١٠ میلیارد بشکه تخمین زده شده است و این کشور روزانه ٢,٩ میلیون بشکه نفت خام تولید می کند. صادرات روزانه نفت خام مکزیک بالغ بر ١.٣ میلیون بشکه در روز است.
تولید محصولات پالایشی مکزیک چیزی بالغ بر ١,٤ میلیون بشکه در روز و مصرف آن نزدیک به ٢ میلیون بشکه در روز گزارش شده است.
ذخایر گاز طبیعی مکزیک تا ژانویه ٢٠١٤ حدود ٤٨٣ میلیارد مترمکعب اعلام شده است. تولید گازطبیعی این کشور چیزی بالغ بر ٤٦,٤ میلیارد مترمکعب در سال است. با توجه به مصرف سالیانه ٦٤.٦ میلیارد مترمکعبی گاز طبیعی در مکزیک و صادرات ٣٢ میلیون مترمکعبی آن توسط این کشور، در سال ٢٠١٣، مکزیک حدود ١٨.٥ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی وارد کرده است.
اقتصاد ایران
رویدادهای دهه نخست قرن بیست و یکم در عرصه مناسبات بین المللی انرژی بیانگر آن است که کانونهای تولید و انتقال انرژی اهمیتی راهبردی یافته اند و قدرتهای اقتصادی و نظامی جهان تمایل خود را برای کنترل بیش از پیش مناطق نفتخیز نشان داده اند.
از جمله مناطق مهم و استراتژیک تولید نفت و گاز جهان می توان به حوزه دریای خزر و خلیج فارس اشاره کرد که فلات قاره ایران در میان آن قرار گرفته است و اهمیت آن در مسائل راهبردی جهان به اندازه ای است که ژان گاتمن، پدر جغرافیای سیاسی نوین، می گوید: حوزه خلیج فارس یکی از مناطق راهبردی جهان است و مهمترین عامل استراتژیک خلیج فارس وجود منابع عظیم نفت و گاز است، به گونه ای که این منطقه را «مخزن نفت جهان» نامیده اند.
ایران با قرار گرفتن در کانون ۷۰ درصد از ذخایر نفت و گاز طبیعی جهان و به دلیل نزدیکی منابع عظیم خود به آبهای بین المللی و نیز توان صنعتی و علمی لازم برای تهیه و تولید تجهیزات، دانش فنی و فناوریهای مرتبط با صنعت نفت می تواند نقش بسیار مهمی را در معاملات بین المللی انرژی و همچنین بازارهای صنعتی تجهیزات نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش ایفا کند.
ایران کشوری است با رتبه نخست در مجموع ذخایر نفت و گاز جهان و چهارراهی برای تبادل کالا و تجارت در منطقه ثروتمند خاورمیانه که می تواند با اقتصادی شکوفا جهان پیرامون خود را تحت تاثیر قرار داده و رهبری کند؛ اقتصادی که متاسفانه هم اکنون بخش اعظم آن وابسته به نفت است و تجارت خارجی آن عمدتا به محصولات خامی منتهی می شود که در صورت تبدیل به محصولات نهایی، گنجی بی پایان خواهد بود.
هم اکنون، بیشتر مزیتهای صادراتی ایران مربوط به محصولات بالادستی پتروشیمی، فرآورده‌های نفتی، محصولات کشاورزی و مواد اولیه و کانیهاست.
بازارهای هدف دانش و فناوری و تجهیزات صنعت نفت ایران، پس از تامین بخشی از نیاز سالانه ۵۰ میلیارد دلاری سرمایه گذاری در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشی داخلی، در مرحله بعدی می تواند معطوف شود به بازار صنعت نفت کشورهای نفتخیز و گازی همسایه ایران شامل عربستان، کویت، عراق، امارات، قطر، آذربایجان، ترکمنستان و عمان و برخی کشورهای عضو اوپک که در همسایگی ایران نیستند.
علاوه بر این، در حال حاضر بازار اروپا نیازمند کمک ایران برای کم کردن فشار انحصار واردات گاز ار روسیه است و آسیایه میانه و کشورهای همسایه شمالی ایران نیز برای صادرات محصولات هیدروکربوری شان در جستجوی متنوع کردن مسیرهای مبادلاتی خود هستند که هم اکنون در انحصار دو کشور روسیه و ترکیه است.
پاکستانیها و افغانها و پس از آن هندیها و چینیها نیز در شرق ایران به انتظار بهره بردن از مخازن عظیم پارس جنوبی نشسته اند و منتظرند که با برداشته شدن تحریمها آتش سیری ناپذیر انرژی صنایع خود را با منابع هیدرو کربوری ایران فرونشانند و بازارهای جدیدی را برای توسعه روابط خود با ایران بگشایند.
در غرب و شمال غرب ایران هم بازارهای بزرگی چون عراق و ترکیه و سوریه و اردن و پس از آن اروپا قرار دارند که آنها هم یک چشم به مذاکرات هسته ای و چشم دیگر را به منابع عظیم گازی ایران دوخته اند.
در این شرائط کشورهای حاشیه خلیج فارس و همسایه های جنوبی ایران هم از آزاد شدن میدانهای نفت و گاز ایران از زیر بار فشار تحریمها بی بهره نخواهند ماند. آنها هم نیازمند استفاده از برق و گاز ایران و تعامل برای اقدام مشترک در جهت صادرات گاز ایران به شکل LNG هستند.
تعامل سازنده با دنیای خارج و برداشته شدن تحریمها نه تنها اقتصاد ایران را از رکود خارج می کند بلکه اقتصاد کشورهای همسایه ایران را هم که جمعیتی بالغ بر ٣٠٠ میلیون نفر را در برمی گیرد شامل خواهد شد و منجر به دمیدن جانی تازه در اقتصاد کشورهای منطقه می شود.
در عین حال، مکزیکی ها و دیگر کشورهایی که هم اکنون بازارهای ایران را مورد بررسی قرار می دهند و سعی در ورود به آن دارند، می دانند که اقتصاد ٤٠٠ میلیارد دلاری ایران با منابع عظیم نفت و گاز و سرزمینی که در هارتلند انرژی جهان قرار گرفته است، با جمعیتی نزدیک به ٧٠ میلیون نفر و نیروی کار تحصیلکرده و پیشرفتهایی که در زمینه های صنعتی به دست آورده، تنها وابسته به مواد خام نیست.
ایران در صورت بازگشت مدیریت شده به عرصه تجارت بین الملل و برخورداری از دانش فنی و هایتکها، طی ده سال آینده توان افزایش تولید ناخالص داخلی خود را به بیش از ٢٥٠٠ میلیارد دلار دارد.
البته این مهم با رشد اقتصادی سالانه ٨ درصدی ممکن نیست. اما توان اقتصادی و تولید ناخالص داخلی ایران فراتر از ٣٧٠ یا ٤٠٠ میلیارد دلار است که امروز به عنوان پایه اقتصادی برای محاسبات آینده از آن استفاده می شود.
برخی گزارشها حاکی از آن است که هم اکنون اقتصاد ایران در بخش صنعت و معدن با حدود ٣٠ درصد ظرفیت کار می کند و برای فعال کردن بخشی که خاک می خورد نیاز به سرمایه گذاریهای عظیمی است.
در این میان، صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی ایران به همراه صنایع پایین دستی در بخش محصولات تکمیلی و نهایی، نیازمند سرمایه گذاری خارجی جهت نوسازی و توسعه و بهره مندی از دانش فنی و تکنولوژی " های تک" دنیا هستند و در بخش شدت مصرف هم کارهای بسیاری باید صورت گیرد.
به گفته مسئولان، در پنج سال آینده ایران برای توسعه میدانهای نفت و گاز خود نیازمند ۱۸۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری است و در طرحهای بالادستی پتروشیمی این کشور نیز باید بیش از ۷۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری صورت گیرد. این سرمایه گذاری غیر از سرمایه گذاری عظیمی است که در بخش پایین دستی محصولات تکمیلی و نهایی پتروشیمی مورد نیاز است.
علاوه بر این، رشد متوسط سالانه مصرف انرژی ایران در ١٠ سال گذشته حدود ٥,٥ درصد بوده است که ادامه این روند تا سال ١٤٠٤ مصرف انرژی کشور را به ٣٧٥٢ میلیون بشکه معادل نفت خام می رساند. در این صورت، با توجه به وضع کنونی تولید ، صادرات نفت خام کشور به صفر خواهد رسید .
مقایسه مصرف انرژی در ایران در بخشهای صنعت ( ٢,٠١٥ برابر جهان)، ساختمان ( ٢.٥٨ برابر جهان)، حمل و نقل ( ٢.٠٤ برابر جهان)، لوازم خانگی ( ١.٧٦ برابر جهان) بیانگر فاصله عمیق ایران با معیارهای بین المللی است.
ایران برای پایین آوردن شدت انرژی و افزایش قدرت صادراتی خود در بخش نفت و گاز و برق باید باید علاوه بر تغییرات ساختاری در مدیریت مالی و اقتصادی خود، همه کارخانه ها،کالاها و محصولات انرژی بر را که تاکنون از چین و هند وارد کرده و یا با استانداردهای بسیار پایین در داخل تولید شده است نوسازی کند و با نگاهی جدید شروع به بازسازی اقتصاد و زیرساختهای آن بکند. برای این کار بزرگ نیاز به سرمایه گذاری بیش از ٢٠٠ میلیارد دلار است.
علاوه بر آنچه گفته شد، ذکر این نکته ضروری است که اروپا تا سال ٢٠٥٠ و قبل از این که سوختهای فسیلی در کمربند طلایی خورشید جهان به پایان برسد، قرار است ٢٠ درصد از انرژی خود را از طریق سرمایه گذاری در بیابانهای کشور هایی که بیشترین سوختهای فسیلی را دارند و با رنگ آبی در تصویر نمایان است به دست آورد .
هم اکنون، قطر و امارات در جنوب خلیج فارس در حال تبدیل به الگوهای جهانی مشارکت مردمی و تولید انرژی تجدید شونده هستند، درست در زمانی که خبر چندانی از تولید انرژیهای تجدید شونده در ایران نیست. انرژی خورشیدی با توجه به این که ایران در کمربند خورشیدی جهان قرار گرفته است در آینده ای نه چندان دور می تواند جایگزین مناسبی برای سرمایه گذاری و کسب درآمد و تامین انرژی در ایران باشد.
متوسط تابش خورشید در ایران با بیش از ٣٠٠ روز آفتابی، ٥ کیلو وات ساعت بر متر مربع در روز است و این کشور توانایی نصب نیروگاه بادی با ظرفیت ١٥ هزار مگاوات برق را دارد. مطالعات اخیر سازمان انرژیهای نو ایران نشان می دهد که این ظرفیت را می توان تا ٤٠ هزار مگاوات افزایش داد.
آنچه گفته شد، گوشه ای است از آنچه که کشورهایی مانند مکزیک، اتریش، اسپانیا و دیگر کشورهای اروپایی و آمریکایی و آسیایی همچون ژاپن را تشنه ورود به ایران می کند و آنها می دانند که ورود به ایران می تواند دروازه های جدیدی را به روی اقتصاد آنها بگشاید.
نتیجه
در حال حاضر مکزیکیها با توجه به کاهش واردات آمریکا از این کشور به دنبال بازارهای جدیدی برای صادرات ٤٠٦ میلیارد دلاری خود هستند و نظر به این که واردات این کشور نیز سالانه رقمی بالغ بر ٤٠٧ میلیارد دلار را در بر می گیرد، ایران و مکزیک می توانند روابط تجاری و بازرگانی خود را از ٢ میلیون دلار کنونی به بیش از ١٠ میلیارد دلار افزایش دهند.
در این زمینه، مکزیک می تواند به عنوان مرکزی برای توسعه تجارت ایران در آمریکای جنوبی عمل کند و ایران هم می تواند با تبدیل به پایگاهی برای صادرات مجدد محصولات مکزیکی در کشورهای منطقه از وابستگی بالای تجارت خارجی مکزیک به ایالات متحده بکاهد.
پیمان جنوبی
نظرات(1)
آخرین اخبار
۱۳ اسفند ۱۴۰۲ ساعت ۱۱:۰۱
