پرداخت الکترونیک-قسمت 4 -شرکتهای بورسی

بخش چهارم: بررسی شرکتهای بورسی صنعت PSP

از بین 12 شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیک 2 شرکت کارت اعتباری ایران کیش و تجارت الکترونیک پارسیان در بورس اوراق بهادار پذیرش شده که در این بخش به بررسی این شرکت‌ها پرداخته می‌شود.

1. تجارت الکترونیک پارسیان شركت تجارت الكترونيك پارسيان به دنبال بسط و گسترش صنعت استفاده از كارت هاي الكترونيكي در دنياي پيشرفته و طرح موضوع بكارگيري اين صنعت در بازار ايران در سال ١٣٧٩ تشكيل و به صورت شرکت سهامی خاص به ثبت رسيد .هدف از تأسيس شركت ايجاد و گسترش و توسعه بستر مناسب جهت ارايه خدمات كارت‌هاي الكترونيكي بانكي و تجارت الكترونيكي تعيين شده‌است. بانك پارسيان بعنوان سهام‌دار اصلي شركت و بدليل تخصصي بودن فعاليت كارت و همچنين توجه ويژه‌اي كه به استفاده از فن‌آوري‌هاي روز در صنعت بانكداري دارد ضمن سرمايه‌گذاري در اين شركت كليه اختيارات و وظايف مربوط به صدور كارت اعتباري خود را به شركت تجارت الكترونيك پارسيان تفويض نموده است. اين شركت علاوه بر ارايه خدمات كارت، شبكه گسترده‌اي از مراكز فروش كالا و خدمات را بعنوان پذيرندگان كارت ايجاد و مديريت مي‌نمايد.

مهمترين اهداف و مأموريتهاي شركت تجارت الكترونيك پارسيان به شرح زیر می‌باشد:

1. ايجاد و گسترش بستر مناسب براي ارايه خدمات كارت هاي الكترونيكي و تجارت الكترونيكي.

2. شناخت و بكارگيري آخرين فن‌آوري‌هاي جهان در زمينه خدمات كار‌ت‌هاي الكترونيكي و تجارت الكترونيكي و بومی‌سازي آن در داخل كشور. 3. طراحي، توليد، ترويج و گسترش فرهنگ بهره‌گيري از خدمات كارت‌هاي الكترونيكي و تجارت الكترونيكي در بخش‌هاي مختلف اقتصادي کشور . 4. پيش‌بيني نيازهاي جديد جامعه در زمينه كارت‌هاي الكترونيكي و تجارت الكترونيكي و طراحي خدمات مربوط به آن. در پایان سال 93 ، مجموع کارتخوان هاي فروشگاهی نصب شده توسط شرکت پککو براي بانک هاي طرف قرارداد شامل بانک هاي پارسیان، تجارت، سپه، حکمت ایرانیان، توسعه تعاون، سینا، دي، مسکن، رفاه کارگران، قرض الحسنه مهر ایران و رسالت به بیش از 833،000 دستگاه بالغ گردیده که از رشد 14 درصدي نسبت به فراوانی کارتخوان ها در پایان سال 92 برخوردار بوده است.  

1.1. سهامداران

بانک پارسیان سهام دار عمده شرکت بوده و از این بابت تمامی قراردادهای صدور کارت و دستگاه بانک پارسیان با این شرکت بوده است. همچنین بانک تجارت جزء سهام‌داران عمده رتاب مسئولیت نصب بخشی از دستگاه‌های خود را به این شرکت داده است.

1.2. مهم‌ترین دستاوردها و اقدامات شرکت در سال 1393 و سال جاری

- کسب رتبه 229 در جمع 500 شرکت برتر کشور از نظر میزان فروش / درآمد (بر اساس اطلاعات سال مالی 92 ) ، بر اساس آخرین رتبه بندي انجام شده توسط سازمان مدیریت صنعتی در سال 93 و قرارگیري دربین 5 شرکت برتر از نظر "رشد سریع" در بین صد شرکت سوم برتر کشور - دریافت گواهینامه iso 27001 در حوزه امنیت اطلاعات از شرکت  cis کشور اتریش بعنوان نخستین شرکت psp دریافت کننده این گواهینامه در کشور - احراز رتبه اول در ششمین جشنواره ملی بهره وري در بین شرکت هاي ارزیابی شده در گروه رایانه - قرارگیري در جمع 10 شرکت psp  برتر آسیا و احراز رتبه 52 شرکت هاي PSP در جهان

1.3. بانک‌ها و شرکت‌های طرف قرارداد

علی‌رغم اینکه شرکت تجارت الکترونیک پارسیان از زیر مجموعه‌های بانک پارسیان می‌باشد، در حوزه نصب، راه‌اندازی و پشتیبانی پایانه فروشگاهی علاوه بر بانک پارسیان، اقدام به ارائه خدمات به سایر بانک‌ها از جمله بانک‌های تجارت، سپه، تعاون، سینا، دی، مسکن، رفاه کارگران و قرض‌الحسنه مهر ایران نموده است.

همچنین مجموع فروشگاه ها و سازمان هایی که در پایان سال 93 و با استفاده از سامانه پرداخت اینترنتی این شرکت اقدام به عرضه کالاها و خدمات خود نموده اند، به بیش از 6،750 فروشگاه و سازمان بالغ گردیده است . در نمایه زیر فراوانی فروشگاه ها و سازمان هاي طرف قرارداد سامانه پرداخت اینترنتی این شرکت طی 3 سال اخیر مشخص گردیده است :

1.4. عملکرد صدور کارت هاي پیش پرداخت و اعتباري

شرکت تجارت الکترونیک پارسیان در سال 93 موفق به انعقاد قرارداد با بیش از 120 سازمان جدید و صدور بیش از 1،750،000 عدد انواع کارت هاي خرید، هدیه و اعتباري گردیده است. در نمایه زیر عملکرد صدور کارت هاي پیش پرداخت و اعتباري طی 3 سال اخیر قابل مشاهده می باشد :

قابل ذکر است بر اساس گزارش منتشرشده توسط بانک مرکزي جمهوري اسلامی ایران، شرکت تجارت الکترونیک پارسیان از مجموع 108،056،432 انواع کارت هاي خرید و هدیه صادره در کشور تا پایان سال 93 ، با صدور 13،716،783 کارت براي بانک پارسیان از سهم نزدیک به 13 درصدي برخوردار بوده است.

بر اساس گزارش منتشر شده از سوي بانک مرکزي جمهوري اسلامی ایران، این شرکت با جذب 1،099،016،893 تراکنش از مجموع 7،376،746،475 تراکنش جذب شده توسط شبکه پرداخت الکترونیکی کشور در سال 93 ، ضمن به ثبت رساندن 53 درصد رشد نسبت به عملکرد سال 92 ، موفق به کسب سهم 15 درصدي از شبکه پرداخت الکترونیکی کشور در سال 93 شده است .

  1.5 برنامه هاي آینده شرکت ، در راستاي تحقق چشم انداز مطلوب شرکت در افق 97 و به منظور نیل به اهداف استراتژیک شرکت در سال 94 برنامه ریزي هاي متعددي صورت پذیرفته که نتایج آن در قالب یک برنامه عملیاتی جامع استخراج شده و پس از تصویب در دستور کار واحدهاي سازمانی ذیربط قرار گرفته است. از مهم ترین پروژه هاي پیش بینی شده در برنامه عملیاتی شرکت در سال 94 می توان به موارد ذیل اشاره نمود که ذیل هر یک تعداد قابل توجهی زیرپروژه تعریف شده است : - پروژه هاي زیرساختی پیاده سازي استانداردها و ارتقا امنیت خدمات فناوري اطلاعات ارتقاء زیر ساخت هاي سخت افزاري فناوري اطلاعات ارتقاء زیر ساخت هاي نرم افزاري فناوري اطلاعات - پروژه هاي توسعه اي توسعه کارکردهاي داراي ارزش افزوده و خدمات قابل ارائه بر روي کانال هاي پذیرش توسعه و گسترش بستر پرداخت همراه با بهره گیري از فناوري نوین پرداخت همراه پیاده سازي نظام انگیزشی پذیرندگان پارسیان پیاده سازي برنامه وفاداري پککو پیاده سازي نظام توزیع مناسب و همگون خدمات شرکت در کشور  

2. کارت اعتباری ایران کیش

شركت کارت اعتباری ایران کیش با درک ضرورت توسعه ارايه خدمات پرداخت الکترونیک و نقش آن در توسعه پایدار و همه جانبه کشور، همکاری خویش را از سال 1382 با بانک‌های ایران آغاز کرده و مسئولیت ایجاد و پشتیبانی شبکه پایانه‌های فروش و سایر ابزارهای پرداخت و پذیرش این بانک‌ها و صدور انواع کارت‌های اعتباری را بر عهده گرفت. این شرکت با چشم‌انداز توسعه ابزارهاي پرداخت و پذيرش و تبدیل شدن به یکی از مطرح‌ترین شرکت‌های PSP جهان و بزرگ‌ترین شرکت PSP خاورمیانه، مأموریت خویش را در زمینه توسعه کمی و کیفی شبکه پذیرندگان کارت و ایجاد بسترها و زیرساخت‌های ارتباطی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری بنا كرده است. موضوعات اصلي فعاليت عبارتست از ايجاد و اداره شبکه‌های گسترده رایانه‌ای، ارائه خدمات پرداخت و ارائه خدمات مربوط به استفاده از انواع سیستم‌ها و مکانیزم‌های مرتبط از جمله خريد و فروش، اجاره و پشتيباني دستگاه‌های خودپرداز (ATM) و پايانه فروش (POS) و ارائه خدمات پول گذاري و پول رساني به بانک‌ها و مؤسسات مالي و اعتباري منطبق بر مقررات ناظر بر ارائه دهندگان خدمات پرداخت اعلام شده توسط بانك مركزي. البته همانند اکثر شرکت‌های فعال در صنعت، از موارد مذبور فعالیت شرکت به دستگاه‌های خودپرداز و پایانه فروش منحصر شده و در زمینه خدمات جدید پرداخت الکترونیک از جمله پایانه اینترنت و موبایل فعالیتی ندارد.

2.1. سهامداران

این شرکت از معدود شرکت‌های فعال در این صنعت بوده است که با مالکیت و مدیریت بانکی اداره نمی‌شده و سهامدار عمده آن شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان، بانک تجارت و سرمایه‌‌گذاری خوارزمی بوده است. در سال قبل 100 درصد سهام سرمایه‌گذاری ایرانیان به بانک تجارت واگذار شد و مدیریت رکیش نیز به طور غیر مستقیم به بانک تجارت و بانک مسکن (یکی از سهامداران سرمایه‌گذاری خوارزمی) منتقل شد.

2.2. محصولات و خدمات در حال ارائه شرکت به دارندگان دستگاه‌های کارتخوان

• نصب‌، راه‌اندازی و پشتیبانی دستگاه‌های پایانه فروش در بنگاه‌های اقتصادی سرفصل فعالیت‌های شرکت است که در این قالب خدمات نوین پرداخت الکترونیک به مشتریان قابل ارائه است. • فهرست برخی از مهمترین خدمات مبتنی بر پایانه‌های فروش شرکت: o پذیرش الکترونیک کلیه‌ کارت‌های عضو شتاب o قابلیت برگشت وجوه o قابلیت پرداخت قبوض o قابلیت خرید شارژ از اپراتورهای تلفن همراه o قابلیت مانده‌گیری برای دارندگان کارت‌های شتاب • نصب و پشتیبانی دستگاه PC POS با قابلیت اتصال پایانه فروش به نرم‌افزارهای کامپیوتری به منظور انتقال اطلاعات • قابلیت پرداخت تسهیمی: امکان واریز (با درصد یا مبلغ ثابت) به چند حساب با یک‌بار کشیدن کارت • نصب و پشتیبانی دستگاه‌های بی‌سیم و سیار • قابلیت اتصال پایانه فروش به سوئیچ بانکی بصورت IP Based و Dial up Based • قابلیت راه‌اندازی درگاه پرداخت اینترنتی در سایت پذیرنده • نصب و پشتیبانی دستگاه LAN POS • امکان واریز وجوه به حساب‌های مختلف یک بانک در یک پایانه فروش • امکان گزارش‌گیری و مشاهده‌ی تراکنش‌ها به تفکیک ترمینال در وب سایت شرکت • ارائه ابزارهای پرداخت: کارت اعتباری، کارت خرید، کارت هدیه، بن کارت و... • سیستم ارائه تخفیف مبتنی بر سوئیچ و POS

2.3. خدمات و پشتیبانی فنی

شرکت برای پشتیبانی خدمات اقدام به تجهیز CallCenter موجود خود به نرم‌افزار مورد نیاز و انجام بازدیدهای دو ماه یک‌بار از کلیه پایانه‌های فروش نموده است که عددی بیش از دو میلیون مراجعه سالانه را دربر می‌گیرد. از نکات بسیار مهم در مورد شرکت ارائه خدمات پرداخت الکترونیک در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب که در ایران برگزار می‌شود، می‌باشد که در سال 1391 این شرکت به عنوان مجری انحصاری از سوی بانک صادرات و وزارت ارشاد برگزیده شد. این شرکت طرف قرارداد با بانک‌های متعدد از جمله صادرات، سپه، پست بانک، کارآفرین، آینده، توسعه صادرات ایران و رفاه گارگران بوده است. یکی از ویژگی‌های متمایز رکیش مستقل بودن آن از بانک خاصی است که باعث گسترش و توسعه شبکه شرکت بر اساس برنامه و ایجاد ارتباط با مشتریان جدید (بانک‌های مختلف) توسط خود شرکت می‌باشد و این در حالی است که PSP های دیگر عمدتا به خاطر اینکه زیر مجموعه یک بانک هستند عمدتا دنباله‌رو برنامه‌های بانک مربوطه هستند. با توجه به این توضیحات نوع مالکیت رکیش می‌تواند برای آن تهدید و یا فرصت باشد. استقلال ایران کیش از دو منظر قابل تامل می‌باشد:

• ایران کیش بزرگترین PSP مستقل از شبکه‌های بانکی کشور می‌باشد که با استانداردهای شاپرک مطابقت داشته و با چابکی تمام می‌تواند ادامه مسیر دهد.

• با توجه به استقلال مالکیت ایران کیش این شرکت می‌تواند مورد اعتماد کلیه بانک‌هایی دانست که قصد دارند به شبکه پایانه‌های فروشگاهی بپیوندند و نگرانی وابستی PSP خود به بانک‌های رقیب را دارند.

• از طرف دیگر مهمترین تهدید‌های این شرکت به شرح زیر است:

• تمرکز شرکت بر سیستم‌های POS بوده و با توجه به اطلاعات ارائه شده مشخص می‌شود که این پایانه رشد خود را کرده و نسبت به دیگر روش‌های جدید پرداخت با توجه به تحولات بازارهای خدمات و کالا از رشد آتی بسیار کمتری برخوردار است. • زیرمجموعه بانکی چابک و با رویکرد بانکداری نوین بودن بهتر از استقلال در این صنعت بوده است.

 سهم پایانه های منصوبه شرکت نسبت به کل پایانه های کشور

2.4. برنامه های آینده شرکت

•  توسعه خدمات شرکت از طریق افزودن محصولات
• بهبود توان مالی شرکت از طریق افزلیش سرمایه
• افزایش تعداد بانک و موسسات مالی و اعتباری مجاز
• مذاکره با مشتریان کلان شرکت در خصوص تعدیل مثبت مبلغ و مدل قراردادها
• کاهش زمان وصول مطالبات شرکت در راستای بهبود وضعیت مدیریت نقدینگی
• پیاده سازی و استقرار نظام های مدیریتی از قبیل EFQM ، ایزو و...
• پیشنهاد طرح جداسازی واحد مرکز تماس بعنوان یک مرکز مستقل

 

3. جمع‌بندی

دو شرکت ایران کیش و تجارت الکترونیک پارسیان از نظر محصولات ارائه دهنده، نوع مدیریت، ترکیب بهای تمام شده، پتانسیل‌های رشد، تهدید‌های پیش رو و ... تفاوت‌های زیادی با هم دارند. ایران کیش تا سال قبل مالکیت مستقل از شبکه بانکی داشته است، اما انتظار می‌رود با ورود بانک تجارت به سرمایه‌گذاری ایرانیان هدف کسب مدیریت این شرکت را داشته باشد، اما جدا از این بحث، مدیریت مستقل می‌تواند فرصت‌ها و تهدیدهایی را برای شرکت به همراه داشته باشد. درآمدهای دو شرکت و خدماتی که ارائه می‌دهند نیز تا حدی متفاوت بوده، به طور‌ی‌که رتاپ رو به توسعه خدمات پرداخت اینترنتی آورده و سهم درآمد خدمات اینترنتی در مجموع درآمد‌های آن رو به افزایش است، همچنین در برنامه‌های آتی شرکت توسعه این فعالیت‌ها پررنگ می‌باشد. اما تمرکز رکیش عمدتا بر پایانه فروش فروشگاهی می‌باشد.