بررسی صنعت اوره و آمونیاک-قسمت پایانی

بخش پایانی- بهای تمام شده تولید اوره و آمونیاک / پیش بینی آینده بازار اوره و آمونیاک

.

1. بهای تمام شده تولید اوره در سطح جهان به طور معمول برای تولید یک تن اوره، 0.58 تن آمونیاک (ماده خام اصلی) مصرف می شود. در این میان با محاسبه بهای گاز در تولید آمونیاک، هزینه تامین گاز طبیعی میانگین بیش از 80 درصد بهای تولید اوره را تشکیل می دهد. همچنین برای تولید یک تن آمونیاک، حدود 36 mmbtu گاز طبیعی به مصرف می رسد. سایر هزینه ها را اکثرا شامل هزینه های ثابت است. نمودار ذیل مقدار دلاری بهای تمام شده تولید یک تن اوره در جهان را نشان می دهد. همانطور که مشخص است بخش زیادی (بیش از 70%) از بهای تمام شده را مواد مستقیم تشکیل داده و نزدیکی به گاز طبیعی باعث کاهش بهای تمام شده می شود. همانطور که مشخص است، کشورهای حوزه خلیج فارس، روسیه، ترینیداد و عربستان به دلیل دسترسی به گاز طبیعی ارزان قیمت بهای تمام شده کمی دارند. در سال 2011 کف قیمت اوره 300 دلار و سقف آن 500 دلار برتن بوده و بین این دو حد نوسان می کرده است. همانطور که مشخص است بهای تمام شده تولید اوره در چین معادل 270 دلار برای هر تن بوده و این مبلغ بسیار نزدیک به کف قیمتی اوره در این دوره است. اما در کشورهای حوزه خلیج فارس که بهای تمام شده کمتر از 100 دلار بر هر تن است، تولید اوره بسیار کم هزینه و اقتصادی است .

.

نمودار1-6- هزینه تولید اوره

.

نکته قابل توجه اینکه در اکثر نقاط به غیر از چین عمده ماده مصرفی برای تولید اوره، گاز طبیعی بوده اما در چین از ذغال سنگ برای تولید اوره استفاده می شود.

رقم بهای تمام شده اوره تولید شده در چین به عنوان بزرگترین بازیگر در این صنعت می‌تواند کف قیمتی این محصول را تعیین نماید. در این نمودار می‌بینیم که بالاترین هزینه تولید اوره به کشور چین تعلق دارد. این در حالیست که کمترین هزینه تولید در محدوده 100 دلار و در خاورمیانه است. نمودار مقایسه ای قیمت کود اوره و زغال سنگ به شرح زیر است .

نمودار 2-6 - نمودار مقایسه ای قیمت کود اوره و زغال سنگ

.

از سال 2011 که قیمت زغال سنگ کاهش یافت و حتی این محصول از گاز طبیعی ارزانتر شد، کارخانجات چینی بیشتر به استفاده از این محصول برای تولید کودهای شیمیایی نیتروژن دار رو آوردند. همچنین قیمت های جهانی از تعرفه پایین صادرات چین تأثیر منفی گرفتند. تقسیم بندی بهای تمام شده اوره در چین به دو قسمت دوره با مالیات بالا و دوره با مالیات پایین به دلیل وجود مالیات متفاوت بر صادرات اوره این کشور است. البته لازم به ذکر است که طبق تعرفه سال 2015، مالیات بر صادرات اوره در چین در تمام ماه های سال تک نرخی و به ازای هر تن معادل 80 یوان چین (تقریبا 13 دلار) معین شده است .

.

تولید، مصرف، عرضه و تقاضای اوره و پیش بینی آینده بازار جهانی اوره در سالهای 2005-2013 رشد پایداری را تجربه کرد و رکود سالهای 2008 و 2009 تأثیر چندانی بر بازار این محصول نداشته است. در سال 2014 در حالیکه تولید اوره به دلیل تداوم تحولات سیاسی در اوکراین تحت تاثیر قرارگرفت، واردات آن به آمریکا نیز به دلیل وجود مشکلاتی در حمل و نقل در زمستان سرد گذشته کاهش یافت که رویهم رفته موجبات بروز نوساناتی را در قیمت اوره فراهم آوردند. بازار جهانی این محصول در سال 2015 با مازاد عرضه روبرو گردید که دلیل آن گسترش بی سابقه ظرفیت اوره توسط وارد کنندگان اصلی نظیر برزیل، آمریکا و هند و همچنین ظهور تولید کنندگان جدید با بهای تمام شده پایین در خاورمیانه و آفریقا است که به نظر می‌رسد تغییرات بنیادی در این بازار بودجود آورند. در سالهای اخیر هزینه تولید و فروش زغال سنگ در چین کاهش داشته و سبب شده علیرغم افت محسوس قیمت جهانی اوره، واحدهای زغال سنگی اوره / آمونیاک چین همچنان بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. ضمن اینکه با کاهش قیمت جهانی نفت و گاز به خصوص در آمریکای شمالی یکی از وارد کنندگان عمده کود اوره در دنیا، دچار افزایش تولید داخلی و کاهش حجم واردات شد و در طرف مقابل چین با راه اندازی ظرفیت های جدید تولید اوره، حجم صادرات خود را به طور چشمگیری افزایش داد. بین سال های 2014 تا 2019 حدود 60 واحد جدید در دنیا به بهره برداری می‌رسد که از بین آنها 20 طرح در چین برنامه ریزی شده، اما بعد از سال 2016 همه ظرفیت های جدید در خارج از چین برنامه ریزی شده است که نشان از توسعه ظرفیت در کشورهای غیر از چین هم دارد. با این حال پیش بینی می‌شود با رشد میانگین سالانه 4% ، ظرفیت تولید اوره تا سال 2019 بیش از 41 میلیون تن افزایش یافته و به 252 میلیون تن برسد. از این مقدار 35% در آسیای شرقی، 18% در آفریقا و 15% در آمریکای شمالی خواهد بود. پیش بینی می‌شود تقاضای این محصول به طور متوسط سالانه 3.6 درصد در 5 سال آینده رشد کند. رشد قابل توجه تقاضای کود اوره در آسیای شرقی، آسیای جنوبی و آمریکای لاتین دیده می‌شود، به طوری که حدود 80 درصد از افزایش تقاضای اوره در دنیا به این 3 منطقه خلاصه می‌شود. استفاده صنعتی از اوره نیز بیشتر در آسیای جنوبی( چین) و اروپا خواهد بود. جدول زیر طبق گزارش IFA پیش بینی عرضه و تقاضای این محصول را از سال 2014 تا 2018 (میلیون تن) نشان می‌دهد:

.

نمودار 4-6 - پیش بینی عرضه و تقاضای این محصول را از سال 2014 تا 2018

.

البته این پیش بینی در اواسط سال 2014 صورت گرفته و در این سال عرضه و تقاضای تحقق یافته به ترتیب 179 و 166 میلیون تن بوده است. همانطور که می‌بینیم مازاد عرضه تا سال 2018 روند صعودی خواهد داشت. همچنین بر اساس گزارش CRU Group نمودار زیر عرضه و تقاضای جهانی این محصول را از سال 2000 و پیش بینی تا سال 2017 نشان می‌دهد:

.

نمودار 5-6 - عرضه و تقاضای جهانی