بررسی و تحلیل صنعت بیمه-بخش اول

بررسی و تحلیل صنعت بیمه - بخش اول

مقدمه

صنعت بیمه به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی از سویی به عنوان یکی از عمده ترین نهادهای اقتصادی مطرح بوده و از طرف دیگر، فعالیت دیگر نهادها را پشتیبانی می کند. به عبارت دیگر صنعت بیمه با گردآوری حق بیمه های دریافتی، در توسعه اقتصادی دارای نقش مهمی است و از سوی دیگر با ایجاد امنیت و اطمینان برای فعالیت های خدماتی، تولیدی و ... در جامعه، روند سازندگی، پیشرفت و ترقی را حاصل می کند. یکی از زیرمحورهای طرح تحول اقتصادی که در دولت های قبلی دنبال شده، طرح تحول صنعت بیمه است که به بیمه مرکزی ایران تقدیم شده است. این برنامه پس از مروری بر چالش های اصلی این صنعت، اصول و اهداف کلان مورد نظر برای صنعت بیمه را مورد بررسی قرار می دهد. نگاهی به 8 دهه فعالیت صنعت بیمه در کشور و توسعه آن از یک شرکت بیمه به 21 شرکت در طول این مدت، نشان دهنده روند رو به توسعه صنعت بیمه در کشور می باشد. آمار بیمه مرکزی ایران حکایت از رشد متوسط سالانه 29 درصدی در حجم بیمه تولیدی کل کشور در طول 10 سال گذشته می کند. به همین ترتیب حجم خسارات پرداختی نیز طی همین مدت بطور متوسط سالانه 30 درصد، تعداد بیمه نامه صادره 15 درصد، تعداد خسارات پرداختی 13 درصد رشد داشته و حق بیمه سرانه نیز از 11 دلار به 77 دلار رسیده است. با این حال مشاهده می شود که رتبه ایران در زمینه حق بیمه سرانه و حق بیمه تولیدی و ضریب نفوذ و دیگر شاخص ها مطلوب نیست و پاسخ تقاضای بالقوه موجود در کشوری با 77 میلیون نفر جمعیت و 13 هزار دلار درآمد متوسط سرانه تقریبی را نمی دهد. طبق طرح تحول صنعت بیمه کشور، ضریب نفوذ بیمه کشور باید حداقل برابر متوسط جهانی باشد که به معنای افزایش حداقل 4.6 برابری ضریب فعلی است. همچنین رسیدن سهم بخش غیر دولتی به حداقل 70 درصدی نیز نیازمند افزایش 17 درصدی سهم فعلی است که فضای مناسبی را برای فعالیت شرکتهای خصوصی بیمه فراهم می کند.

در این بخش بمنظور فراهم آوردن امکان مقایسه آمار صنعت بیمه کشور با سایر کشورهای جهان ، ابتدا آمار صنعت بیمه در قاره ها طی سال 2014 ، سپس آمار صنعت بیمه کشور در مقایسه با بازار بیمه جهان و در نهایت مقایسه ایران با سایر کشورها طی یک دوره ده سال ارائه گردیده است .

جدول 1-1

•منبع : بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران

••منبع : مرکز آمار ایران

جدول 2-1

منبع نشریه زیگما

توضیحات ضروری در جداول ، سری زمانی دوره 10 ساله در نظر گرفته شده است ( سال میلادی 2005 تا سال 2014 ) در کلیه جداول ، ارقام آماری طی سالهای اخیر بر اساس آخرین اطلاعات بدست آمده بازنگری شده است . بدلیل تغییر در نرخ ارز (دلار به ریال) از حدود 25000 ریال در سال 1392 به حدود 32000 ریال در سال گذشته رتبه حق بیمه تولیدی در بازار بیمه دنبا و منطقه افت نموده است .

شاخص های بیمه

حق بیمه تولیدی منظور حق بیمه تولیدی ، بیمه نامه هایی است که طی دوره گزارش توسط موسسات بیمه صادر شده اند . این مبالغ در بیمه های غیر زندگی بر مبنای حق بیمه صادره و بیمه های وصولی ( دریافتی ) لحاظ می گردد .

جدول 3-1

•منظور کشورهای پیشرفته جنوب و غرب آسیا •• منظور کشور ژاپن و کشورهای پیشرفته و تازه صنعتی شده

نمودار 4-1

حق بیمه سرانه حق بیمه سرانه از تقسیم حق بیمه تولیدی صنعت بیمه بر جمعیت یک کشور بدست می آید و بیانگر مقدار حق بیمه ای است که به طور متوسط هر نفر پرداخت کرده است .

جدول 5-1

•منظور کشورهای پیشرفته جنوب و غرب آسیا ••منظور کشور ژاپن و کشورهای پیشرفته و تازه صنعتی شده

نمودار 6-1

نمودار 7-1

 ضريب نفوذ بيمه براي مقايسه وضعيت صنعت بيمه كشور با كل اقتصاد از شاخص ضريب‌نفوذ بيمه استفاده مي‌شود. اين شاخص حاصل تقسيم حق‌بيمه توليدي به توليد‌ناخالص‌داخلي است و بيانگر حركت سريع تر(آهسته‌تر) صنعت بيمه در مقايسه با مجموعة اقتصاد كشور است.

جدول 8-1

•منظور کشورهای پیشرفته جنوب و غرب آسیا ••منظور کشور ژاپن و کشورهای پیشرفته و تازه صنعتی شده

نمودار 9-1

نمودار 10-1

توليد ناخالص داخلي تولید ناخالص داخلی (GDP)، ارزش کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده در کشور در یک بازهٔ زمانی معین است که با واحد پول جاری کشور اندازه‌گیری می‌شود. منظور از کالاها و خدمات نهایی، آن دسته از کالا و خدماتی است که در انتهای زنجیرة تولید قرار گرفته‌اند و خود آنها برای تولید و خدمات دیگر خریداری نمی‌شوند.  رشد اقتصادي عبارت است از رشد واقعي توليد ناخالص داخلي كشور(يعني رشد اسمي پس از تعديل تورم ) در مقايسه باسال قبل.  شاخص توسعه انساني (HDI) اين شاخص توسط سازمان ملل متحد بر اساس درآمد سرانه (سرانه GDPيا برابري قدرت خريد) ، اميد به زندگي (در بدو تولد) ،‌نرخ با سوادي (افراد ۶ ساله و بزرگتر) و ... براي مردم هر كشور محاسبه مي شود. چنانچه ميزان اين شاخص بين ۸۰ تا ۱۰۰ درصد سطح توسعه انساني آن كشور بالا و بين ۵۰ تا ۹/۷۹ درصد با سطح توسعه انساني متوسط و كمتر از ۵۰ درصد با سطح توسعه انساني ضعيف تلقي مي‌شود. رتبه به طور كلي رتبه بندي نزولي مد نظر است، به اين معنا كه "رتبة اول" براي هر قلم آماري (آيتم) به بيشترين رقم اختصاص مي يابد.  كشورهاي منطقه چشم انداز منطقه آسياي جنوب غربي مورد نظر در سند چشم انداز ۲۰ ساله متشكل از ۲۵ كشور در منطقه‌ي خليج فارس (شامل: عربستان سعودي ، امارات متحده عربي، كويت، ‌قطر، عمان، بحرين و يمن )،‌منطقه‌ي خاورميانه كوچك (شامل: ايران،‌ عراق، سوريه ،‌مصر، تركيه، قبرس، فلسطين ورژيم اشغالگرقدس)، منطقه‌ي آسياي مركزي(شامل: تركمنستان، ازبكستان، تاجيكستان، قزاقستان و قرقيزستان)، منطقه‌ي قفقاز (شامل : آذربايجان، ارمنستان و گرجستان) و منطقه‌ي غربي شبه قاره (شامل: افغانستان و پاكستان) مي باشد. با توجه به آنكه آمار ۱۲ كشور (يمن، عراق، سوريه، تركمنستان، ازبكستان، تاجيكستان، قرقيزستان ، آذربايجان، ارمنستان،‌گرجستان، ‌افغانستان و فلسطين) طي سال هاي اخير در نشريه سيگما درج نشده است براي احتساب سهم ايران از مجموع حق بيمه هاي توليدي در كشورهاي چشم انداز از آنها صرفنظر شده است.