تحلیل ها

بررسی و تحلیل صنعت مس-بخش سوم-وضعیت عرضه

کد: 12279 تاریخ انتشار :۹ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۱۶:۰۸

بررسی و تحلیل صنعت مس - وضعیت عرضه

در فاصله سال های 1969 تا 2002 ایجاد مازاد مس در جهان و در پی آن افت قیمت این فلز، منجر به کاهش تمایل سرمایه گذاری برای توسعه معادن جدید گردید و و این باعث کمبود شدید مس و رونق بازار مس در سال های 2002 تا 2007 شد. پس از آن بحران مالی سال 2008 موجب کاهش تقاضای مس پالایش یافته اولیه شد و سطح تقاضای آن به دوران قبل از بحران بازگشت. در پی کاهش تقاضا، میزان تولید مس و آلیاژهایش به سطح تولید در سال 2003، تولید سیم و کابل به سال 2006 و تولید وسایل برنجی به سال 2000 بازگشتند. با بهبود مجدد اوضاع هر چند به کندی و همچنین افزایش تقاضای چین به دلیل ذخیره سازی مس (دلیل اصلی رشد قیمت در سال 2010 و 2009) قیمت این فلز دوباره رشد نمود اما از سال 2010 قیمت مس مجدد روند نزولی به خود گرفت . بطورکلی بازه نوسانات قیمت مس را طی چند دهه اخیر می توان به 5 دوره زمانی مشخص تقسیم نمود :

• سال های 1962 تا 2002 : کاهش یا پایداری قیمت ها به دلیل مازاد مس در جهان

• سال های 2003 تا 2007 رشد قیمت ها به دلیل افزایش تقاضای چین و کمبود سرمایه گذاری در معادن مس در پی قیمت های پایین مس در دوره قبلی • سال 2008 رکود جهانی • سال های 2009 تا 2010 بهبود وضعیت اقتصاد و تقاضای چین . • سال 2010 تا کنون روند نزولی قیمت مس

عوامل تاثیر گذار بر تولید مس جهانی

مهمترین عوامل موثر بر قیمت مس طی چند سال اخیر مشکلات اقتصادی جهان بویژه مشکلات مالی اروپا ، آمریکا و اخیرا چین ، افت موجودی انبار مس LME به ویژه در سال 2011 و محدود شدن تولید به دلایل افت عیار معادن بزرگ و اعتصابات کارگری بوده است. علاوه بر کاهش عیار سنگ معدن مس، عمیق تر شدن معادن و افزایش تعداد معادن زیرزمینی همگی از جمله مواردی هستند که بر تولید مس تاثیر زیادی می گذارند.

• بررسی عیار سنگ معدن مس

همانگونه که گفته شد یکی از محدودیت های تولید مس، افت عیار معادن بزرگ بوده است. در نمودار زیر سقف عیار سنگ معدن مس از سال 1990 تاکنون و همچنین پیش بینی آن تا سال 2025 مشاهده می شود. همانگونه که مشاهده می شود از سال 2010 تا کنون به دلیل بازگشایی معادن جدید، سقف عیار سنگ معدن مس متعادل تر از قبل شده است.

نمودار1 – روند تغییر میانگین عیار سنگ معدن ذخایر مس در جهان

(منبع: Brook Hunt)

• کشف معادن جدید مس

همان گونه که ذکر شد تا قبل از سال2002 به دلیل مازاد تولید موجود در بازار، تمایل به سرمایه گذاری کاهش یافت ولی بعد از آن افزایش تقاضا نسبت به تولید و افزایش قیمت مس سبب سرمایه گذاری هایی در این صنعت شد. از 2010 به بعد با بازگشایی معادن بزرگی در جهت رشد تولید مواجه بودیم هر چند مطابق پیش بینی ها احداث معادن جدید رشد تقاضای تا سال 2035 را جوابگو نیست. با این حال کشف ذخایر جدید از جمله عواملی است که تا حدی می تواند در تعدیل روند صعودی قیمت ها نقش موثری داشته باشد.

• دسترسی به قراضه

به دلیل رکود جهانی در سال های 2008 و 2009 فعالیت های اقتصادی در کشورهای توسعه یافته یا درحال توسعه کاهش یافته و در پی آن کاهش مس نیز به عنوان تابلوی اقتصاد افت کرد که منجر به تولید کمتر قراضه نو (حاصل از فعالیت صنعتی) و تولید کمتر قراضه قدیمی به دلیل مصرف کمتر مس، در جهان شد. همچنین چین بیشتر واحدهای تولید مس خود را براساس استفاده از قراضه طراحی کرده و احتمالا سهم قراضه در تولید کاتد باز هم بیشتر می شود.

محدودیت های تولید مس

افزایش تقاضای کنسانتره مس در سال های اخیر باعث شده تا علاقه زیادی در شناخت موانع آتی پیش روی تولید مس معدنی حاصل شود که در ادامه برخی از این محدودیت های عملیاتی و مالی ذکر شده است.

• کاهش عیار سنگ معدنی : یکی از مباحث مهم در مناطقی همچون آمریکا و شیلی که دارای معادن مس توسعه یافته هستند پایین آمدن عیار سنگ معدن است.

• تامین مالی پروژه: هزینه سرمایه یکی از فاکتورهای مهم است. نرخ بهره بالا به طرز قابل توجهی موجب کاهش تولید می شود. • قوانین مالیاتی و سرمایه گذاری کشورهای تولید کننده : تحقیقات اخیر نشان می دهد که این مورد از موهبت های زمین شناسی اهمیت کمتری دارند. • مسائل مربوط به هزینه: هزینه های سرمایه کمتر ممکن است اثر بلند مدت منفی بر تولید مس داشته باشد. • تامین آب: یک مسئله مهم در مناطق معدنی با آب وهوای خشک محسوب می شود.. • انرژی: زغال سنگ در تامین سوخت معادن و فرآیندهای عملیاتی مس نقش حیاتی داشته و تغییر در شرایط آن تاثیر زیادی بر هزینه ها خواهد گذاشت. • مسائل زیست محیطی: دولت در سال های اخیر در حال کسب اطلاعات از تاثیر استخراج بر محیط اطراف است. در کشورهایی مانند پرو و فیلیپین، ارتباط با جامعه بومی یک عامل کلیدی به حساب می آید. • منابع ملی: این به یک اولویت خاص دولت برای توسعه منابع معدنی خود که تا به حال استفاده نشده است، تبدیل شده است. در حالی که مایل به توسعه منابع طبیعی خود هستند، ممکن است به دنبال استخراج جریان های مالی قوی از آنها باشد. این مهم خواهد بود که متوازن کردن میزان حق امتیاز/ مالیات با نیاز به تشویق سرمایه گذاری برای توسعه صنایع، رو به افزایش باشد. • ذخیره و قیمت اسید سولفوریک: عامل هزینه برای پروژه های SX-EW است. • نیروی کار ماهر: آزاد بودن بازارهای کار در رفع این محدودیت ها کمک می کند. • اعتصابات کارگری: زمانی که قیمت مس تصفیه شده بالاست و GDP رشد سریعی دارد این اعتصاب ها رو به افزایش است و در شرایط اقتصادی بی رونق و کاهش قیمت مس، تنش های به مراتب کمتری اتفاق می افتد. با افزایش قیمت نیز اخراج کارکنان کاهش می یابد. • ریسک سیاسی: این مسئله عامل مهمی برای اجتناب از محدودیت تولید از سوی صادرکنندگان است. میزان تولید مس معدنی در جهان در حال حاضر 5 کشور معدنی بزرگ جهان (شیلی، پرو، آمریکا، چین و اندونزی) قریب 60% کل مس دنیا را تولید می کنند که سهم کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری های اقتصادی (OECD) از این تولید 10% است. به علاوه آمارهای Brook Hunt نشان می دهد 44% از ظرفیت های بالقوه تولید که قبل از سال 2020 به بهره برداری می رسند متعلق به کشور های غیر عضو OECD خواهد بود. در سال 1900 تولید جهانی کمتر از 500 هزار تن مس بود، تولید معدنی مس جهان با 3.2٪ در سال به 18.7 میلیون تن در سال 2014 افزایش یافته است. نمودار 2 – روند تاریخی تولید مس معدنی در جهان از 1900 تا 2015

(ارقام به هزار تن)

• تولید مس معدنی به تفکیک کشور

در سال 1960، تولید مس معدنی در آمریکا لاتین از کمتر از 750.000 تن مس به بیش از 7 میلیون افزایش یافت که علت آن افزایش تعداد معادن موجود در شیلی و همچنین افزایش تولید مس در این کشور می باشد. در حال حاضر شیلی یک سوم تولید معدنی مس جهان را دارا است. آسیا نیز رشد قابل توجهی نسبت به مدت مشابه داشته است که نقش چین در این امر غیر قابل انکار است. هر چند تولید چین نسبت به شیلی بسیار کمتر است با این حال دومین صادرکننده مس جهان است. ایران نیز چهاردهمین تولید کننده مس در دنیا است.

نمودار3- تولید مس معدنی بیست کشور برتر جهان در سال 2012 (منبع: ICGS ، ارقام به هزار تن)

ظرفیت استخراج مس

بر طبق پیش بینی ICSG تخمین زده می شود که ظرفیت مس معدنی برای سال 2016 به 27.7 میلیون تن برسد که 21٪ آن به روش استخراج می شود. میزان افزایش استفاده از روش SX-EW طی سال های اخیر در نمودار زیر به وضوح دیده می شود.

نمودار 5 - ظرفیت استخراج از معادن مس از سال 1996 تا 2016 (منبع: ICGS ، ارقام به هزار تن)

جدول 2 - بیست معدن برتر جهان از نظر ظرفیت استخراج در سال 2012

(منبع: ICGS ، ارقام به هزار تن)

تولید ذوب مس

در این حالت روش مورد استفاده برای تولید فلز مس، روش پیرومتالورژی می باشد. در سال 2014، تولید ذوب مس در جهان به 18.0 میلیون تن مس رسید. به تازگی، روند بازیابی مس از سنگ معدن به روش لیچینگ در حال افزایش بوده است. کارخانجات ذوب مس اولیه از کنسانتره معدن به عنوان خوراک اصلی خود استفاده می کنند. کارخانجات ذوب مس ثانویه از قراضه مس به عنوان خوراک خود استفاده می کنند. در نمودار زیر تولید ذوب مس جهان از سال 1980 تا سال 2014 نشان داده شده است.

نمودار 6 - میزان تولید ذوب مس در جهان از سال 1980 تا 2014 (منبع: ICGS ، ارقام به هزار تن)

• تولید ذوب مس به تفکیک قاره و کشور

در سال 1990 قاره آمریکا بیشترین تولید ذوب مس جهان را دارا بوده است. با توجه به رشد تولید ذوب مس کشور چین، در سال 2012 سهم قاره آسیا در تولید ذوب مس از 27٪ به 56% در جهان رسید. تولید ذوب مس در چین به سرعت در حال گسترش یافته است. در حال حاضر کشور چین 32% از ذوب مس جهان را تولید می کند و پس از آن ژاپن 10%، شیلی 8% و روسیه 5% قرار دارند. ایران هجدهمین تولید کننده ذوب مس در جهان است.

نمودار 7 - تولید ذوب مس به تفکیک قاره ای از سال 1990 تا 2014

(منبع: ICGS ، ارقام به هزار تن)