سناریوهای احتمالی‌نشست بعدی اوپک
١٠ خرداد پایان توافق کشورهای اوپک مبنی بر تداوم کاهش تولید نفت است. توافقی که در ٣٠ نوامبر به مدت ۶ ماه، سطح تولید نفت اعضا را کاهش داد که در گام نخست قیمت نفت را تقویت کرد اما افزایش تولید نفت شیل امریکا، سبب تردیدهایی شده است. البته تاکنون هیچ‌یک از اعضای اوپک نسبت به این توافق موضع مخالف نگرفته‌اند و کشورهای اصلی در کنار روسیه از تداوم کاهش تولید حمایت می‌کنند.
به گزارش TSEpress به نقل از اعتماد جلسه آتی اوپک که قرار است در وین برگزار شود، تمرکز خود را بر بحث تداوم کاهش تولید خواهد گذاشت. مواضعی که تاکنون از سوی وزرای نفت و انرژی تولید‌کننده نیمی از طلای سیاه جهان عنوان شده حاکی از آن است که تقریبا تمام اعضای اوپک و حتی تولیدکنندگان غیر اوپکی مانند روسیه به استمرار روند کنونی باور دارند. در توافقی که میان عربستان و روسیه انجام شد، ادامه دادن مسیر امروز تا ٩ ماه دیگر مورد قبول طرفین واقع شد. عراق نیز از استمرار توافق ٣٠ نوامبر تا ۶ ماه دیگر دفاع کرد و وزیر انرژی قطر هم از تمدید توافق کاهش تولید اوپک تا سه ماه نخست سال ٢٠١٨ میلادی دفاع کرد. با این وجود افزایش بی‌سابقه تولید نفت شیل سبب شد تا افزایش قیمت مدنظر اعضای اوپک پس از مدتی معکوس شود و دوباره قیمت‌ها کاهش یابد. دست‌اندرکاران تولید انرژی نامتعارف اعلام کردند حتی با قیمت ٢٠ دلاری هم از بازار سود خواهند برد؛ حال آنکه برخی از کشورهای عضو اوپک از کاهش قیمت نفت به‌شدت آسیب دیدند و مانند ونزوئلا درگیر مشکلات درونی شدند. حتی سعودی‌ها که از ثبات نسبی اقتصادی برخوردار بودند هم در سه سالی که قیمت طلای سیاه کاهش یافت با مشکلاتی مواجه شدند که سبب شد بخشی از یارانه‌های اجتماعی خود را حذف کنند. «اعتماد» در رابطه با سناریوهای احتمالی اوپک با دو تن از کارشناسان صنعت نفت گفت‌وگو کرد که هر دو بر تداوم روند کنونی صحه گذاشتند و آن را محتمل‌ترین گزینه پیش روی اعضای بزرگ‌ترین تشکل تولیدکنندگان نفت جهان دانستند.
توافق ٣٠ نوامبر ادامه می‌یابد
محمود خاقانی، کارشناس انرژی به «اعتماد» گفت: من اخیرا در یک همایش سالانه مشهور به شعله در آمستردام هلند که در رابطه با گاز طبیعی است به‌عنوان سخنران شرکت داشتم. در این همایش سخنرانان بحث می‌کردند که نامطمئنی در بازار نفت و گاز رو به افزایش است و جالب بود که دلیل این عدم اطمینان را برخی انتخابات ایران می‌دانستند چون معتقد بودند برخی نامزدها از افزایش یارانه نقدی حرف زدند که طبعا در عمل به وعده خود چاره‌ای جز این ندارند که نفت را به شکل قاچاق بفروشند و بودجه لازم را برای برنامه‌های خود به دست آورند. در این صورت بازار اشباع امروزی با مقدار زیادی از نفت‌خام مواجه می‌شود.
این کارشناس انرژی افزود: به نظر من تصمیماتی که عربستان و متحدانش می‌گیرند، تصمیمات غول‌های انرژی ساکن در واشنگتن است. آنها هم در شرایط فعلی به دنبال این نیستند که قیمت نفت بیش از ۵۵ دلار شود ولی اگر پایین‌تر آمد و رسید به ٣٠ تا ۴٠ دلار هم کماکان مشکلی ندارند. زیرا سعودی‌ها با امریکا معامله می‌کنند و قصد دارند کمک امریکا را جذب کنند تا بعد بتوانند بحران‌های خود را حل کنند و ایالات متحده هم تاکنون ثابت کرده بر مواردی مانند حقوق بشر بحثی علیه این متحدان خود پیش نکشد و اصطلاحا دست آنها را برای سرکوب مخالفان داخلی خود باز می‌گذارند.
خاقانی ادامه داد: به‌عنوان یک کارشناس فکر می‌کنم نباید روی تصمیمات اوپک حساب باز کرد چون کشورهای ساحلی خلیج فارس مشکلات اقتصادی دارند و امکان دارد حتی در صورت توافق، کلک بزنند. فعلا اقتصاد چین در حال فرورفتن در رکود است و معتقدم امریکا هم در چنین شرایطی است. مثلا کمپانی عظیم وستینگ‌هاوس اعلام ورشکستی کرد و شرکت توشیبا هم که بزرگ‌ترین سهامدارش بود در آستانه ورشکستگی قرار دارد. چون انرژی هسته‌ای در آلمان و بسیاری از کشورها به بایگانی سپرده شده و به سوی انرژی‌های تجدید پذیر می‌روند. درنتیجه هنگامی که تقاضا رو به کاهش رود، امکان افزایش قیمت بیش از گذشته ناممکن می‌شود.
او در پاسخ به سوالی در مورد افزایش تولید نفت شیل گفت: واقعیت بازار این است که شرکت چند ملیتی شیل گزارش می‌دهد که اگر قیمت نفت ٢٠ دلار هم باشد می‌تواند تولید و معامله نفت و گاز غیرمتعارف را با سود انجام دهد. آنچه در بازار مطرح است و باید در سیاست انرژی دولت مورد توجه باشد این است که ما باید از طریق مدیریت صحیح، که مشکل ما در این صنعت است، هزینه تولید را کاهش دهیم. همچنین خصوصی‌سازی‌ها در این صنعت قرار بود سرمایه‌گذاری جذب کند و پالایشگاه‌ها را مدرن کند که نشد.
یعنی کسانی که از دولت این به اصطلاح گاو را خریدند فقط آن را دوشیدند و گاو الان لاغر شده و نگرانی من این است که پالایشگاه‌های ما خوب نگهداری نشدند و ممکن است امنیت تامین انرژی داخلی به خطر افتد.
به گفته او، در دولت‌های نهم و دهم با برنامه وزارت نفت را می‌خواستند منحل و در وزارت نیرو ادغام کنند و ساختار این وزارتخانه را به هم ریختند که آقای هامانه از آن به عنوان شخم‌زنی یاد کرد. اکنون هم تا از برنامه کلان انرژی می‌گویی، می‌گویند وزارت نیرو منحل شود چه احتیاجی به این انحلال و ادغام وجود دارد؟ ما قبلا چنین چیزهایی داشتیم و در برنامه ششم هم مسائلی وجود دارد که اگر خوب برنامه‌ریزی شوند معتقدم وابستگی اقتصاد کشور را در دولت دوازدهم از اقتصاد دلاری جدا کنیم.
خاقانی در رابطه با نقش روسیه در رابطه با توافقات نفتی گفت: روسیه چیزی به اسم منافع ملی دارد و روزی این منافع آن را با ایران نزدیک می‌کند و روز دیگر با امریکا. من به عنوان یک شهروند ایرانی که مشارکت انتخاباتی کردم از دولت می‌خواهم خوب تبلیغ کند و منافع ملی را به مردم معرفی کند و جامعه را در مورد آن آموزش دهد. روسیه هیچ‌وقت به ایران به عنوان یک شریک استراتژیک نگاه نمی‌کند ولی شریک تاکتیکی می‌داند اما همین کشور، ترکیه را شریک استراتژیک خود می‌داند. چون نفت روسیه و خطوط گاز از طریق ترکیه به کشورهای دیگر صادر می‌شود. درنتیجه ما هم نباید دل خود را خوش کنیم و فکر کنیم روسیه شریک همیشگی است. روسیه فعلا با ما خواهد بود اما فردا معلوم نیست.
آثار توافق قبلی کمرنگ شده است
سیدمحمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در اوپک نیز به «اعتماد» گفت: تا جایی که من مطلعم همه اعضای اوپک و برخی تولیدکنندگان غیر اوپکی با تمدید توافق موافق هستند و کسی تا امروز ابراز مخالفتی نکرده و اخیرا هم روسیه و عربستان به یک توافق نسبی ٩ ماهه در این رابطه رسیدند.
تصمیمات اوپک البته ۶ ماهه است و حداقل می‌توانند برای ۶ ماه آینده توافقی را تمدید کند. از سوی دیگر، در ماه‌های گذشته دو کمیته از سوی اوپک برای بررسی روند اجرای توافق ٣٠ نوامبر انتخاب شد؛ یکی کمیته فنی که تشکیل شد و عملکرد این تصمیم را بررسی و ارزیابی کرد و نظر مثبتی به تمدید داشت و علاوه بر این یک کمیته نظارتی بر کاهش تولید همچنین نظری داشتند. بنابراین دو کمیته اصلی پیش از اجلاس به تمدید نگاه دارند و همچنین سردمداران جریان یعنی روسیه و عربستان هستند که باعث و بانی همین توافق شش ماهه فعلی هم بودند. البته هر دو اخیرا نسبت به استمرار این روند ابراز نظر مثبت کردند. بنابراین مانعی برای تمدید وجود نخواهد داشت.
او افزود: نکته‌ای که وجود دارد، روند نزولی قیمت‌ها را داریم، چون غیر اوپکی‌هایی که همراه نیستند مدام افزایش تولید را در دستور گذاشتند. درنتیجه افزایش عرضه غیر اوپک داریم و در داخل اوپک هم کشورهایی مانند نیجریه و لیبی نیز آزاد هستند که افزایش تولید داشته باشند و اگر چنانچه در این اجلاس نیجریه و لیبی هم به سطح قبلی رسیده باشند باید سهمیه بگیرند.
خطیبی گفت: همچنین ممکن است با این روند نزولی شاید بگوییم که این توافق هم دیگر پاسخگو نیست زیرا قرار بود به قیمت ۶٠ دلار برسیم و اگر این توافق به این نتیجه نرسد، باید در یک بررسی کارشناسی این سیاست را شکست خورده ببینند. مجموعه اوپک کاهش تولید را انجام داده و اگر سناریوی موثرتری بود باید در دستور قرار بگیرد. توافق فعلی مادامی خوب است که تاثیر مثبت بر قیمت‌ها بگذارد. اگر بخواهیم با مدیریت عرضه نفت بشکه‌ای ۶٠ دلار هدف‌گذاری شود باید مدیریت پویا و دینامیک باشد و حتی کاهش دیگری در دستور کار قرار گیرد که به قیمت هدف خود برسیم وگرنه با این توافق دایم آثار مثبت آن کمرنگ می‌شوند.
عضویت کانال اخبار بورس اوراق بهادار تهران (Tse Press) در تلگرام
