مزیت های بورس کالای ایران

توسعه و راه اندازی بورس های تخصصی کالا در کشور دارای مزیت هایی می باشد که از مزیت های اصلی آن می توان به اصلاح ساختار اقتصاد ، رشد فعالیت های مرتبط و بهبود توان صادرات و واردات اشاره نمود.شکل گیری بورس کالا و توسعه آن ، موجب می شود شبکه غیر رسمی خرید و فروش محصولات ، به شکل رسمی تبدیل شود. به این ترتیب بورس کالا بازار قانونمند و رسمی به شمار می آید تا قیمت گذاری در محیطی رقابتی و به طور مستقیم با توجه به عرضه و تقاضا در آن کالا و با توافق خریداران و فروشندگان محصول تعیین می شود. با توجه به این مساله که مدیریت ریسک قیمت ناشی از نوسان قیمت ، با درجات متفاوتی از کارایی مورد توجه بوده است . پوشش خطر در داد و ستدها به عنوان یکی از روش های کاهش ریسک ، حائز اهمیت می باشد در این راستا مزیت های ایجاد بورس های کالایی نمود خواهد یافت و بورس کالا با مکانیزم مدیریت ریسک قیمت و با به کارگیری ابزارهای مشتق ، قراردادهای سلف ، آتی ، معاوضه و اختیار معامله نقش مهمی در حداقل کردن تاثیر نوسان های قیمت ، بر جریان نقدی و همین طور سود آوری فعالیت های تولیدی ایفا می کند. اما با توجه به این امر که در میان سیستم‌های اقتصادی تعریف ‌شده در دنیا یکی از بهترین و ایده‌آل‌ترین سیستم‌ها را می‌توان نظام اقتصاد بازار یا اقتصاد آزاد دانست ، و با وجود این که سیاست‌های آزادسازی اقتصادی شامل طیف وسیعی از راه‌کارهای اصلاح بخش اقتصادی می‌باشد، در این راستا بدیهی است که حرکت از اقتصاد دولتی به سمت اقتصاد مبتنی بر بازار نیازمند اصلاحات و تغییرات در بسیاری از بخش‌های اقتصادی می‌باشد. در این بین ، بورس‌های کالایی به عنوان یکی از مظاهر اقتصاد مبتنی بر بازار در این خصوص می‌توانند نقش موثری در اجرای سیاست‌های آزادسازی اقتصادی ایفا نمایند. همچنین با توجه به اهمیت اقتصاد مقاومتی در شرایط و وضعیت فعلی اقتصادی کشور ، بورس کالا به خصوص در بخش کشاورزی و تامین امنیت غذایی ، عرضه کالاهای بادوام تولید داخلی و شفاف سازی ، در اقتصاد مقاومتی نقش مهمی دارد.شایان ذکر می باشد که بورس کالا با ابزارهای خود همچون معاملات سلف ، می تواند تا حدی از خروج دولت از رکود ، نیز ایفای نقش نماید . اما در شناخت مزیت های بورس کالا در اقتصاد باید به نقش این بورس بر جلوگیری از فعالیت های واسطه ای و دلال بازی در کشور نیز اشاره کرد. در واقع بورس کالا با اعمال سیاست های جلوگیری از رانت ، از چندگانگی قیمت محصولات پس از ورود به بورس کالا ، ممانعت به عمل می آورد و بدین ترتیب مصرف کنندگان نهایی می توانند با اعتماد و اطمینان بیشتری ، مواد مورد نیاز خود را خریداری کنند و عرصه برای فعالیت دلالان نا امن خواهد شد. اما بررسی ها در حوزه های وسیع تر بورس کالا نیز بیانگر این امر می باشد که انجام گرفتن صادرات و واردات نیز از طریق این بورس مزیت هایی را در ابعاد مختلف اقتصادی ایجاد می کند.شایان ذکر می باشد که صادرات و واردات از طریق بورس کالا می تواند محدودیت های بازرگانی را کم رنگ تر کند و سبب شفافیت در بازارهای صادراتی و وارداتی شود.از سویی دیگر در خصوص صادرات محصولات از طریق رینگ صادراتی بورس کالا، علاوه بر اینکه آمارهای صادراتی از شفافیت محسوسی برخوردار می شوند این نوع صادرات منافع دولتی و مالیاتی را نیز در پی دارد و مانع از فرار مالیاتی می شود . همچنین عرضه ی اولیه محصولات وارداتی در بورس کالا موجب شفاف سازی آمارها می شود و از این طریق از واردات بی رویه جلوگیری به عمل خواهد آمد و از آسیب و ضربه به تولید کنندگان داخلی با جلوگیری از واردات بی رویه ، کاسته خواهد شد. در هر صورت کمبود اطلاعات درست و آمارهای صحیح از جمله مسائلی است که در امر واردات و صادرات به شرکت ها ضربه می زند که این مساله از طریق شفافیت معاملات بورس کالا و داده های اطلاعاتی آن می تواند به منجر به رشد اقتصادی و بهبود روند فعالیت های بازرگانی در کشور شود.اما در این راستا محدودیت هایی نیز وجود دارد که با فراهم کردن بستر های مناسب و همچنین وضع قوانین جدید می توان در جهت بهبود و از میان برداشتن این موانع اقدام کرد ، مثلا اجرای ماده ۳۷ قانون حمایت از تولید می تواند از بروز معضلاتی که ممکن است گاهی در صادرات محصولات به وجود می آید پیشگیری به عمل آورد . زیرا از آن جایی که برخی از شرکت ها نیاز شدیدی به ارز دارند ، صادرات را به عرضه در بازارهای داخلی ترجیح می دهند که این امر می تواند موجب کمبود محصول در بازار داخلی شود، و نوسانات قیمت های متعارف آن محصول را افزایش دهد اما اجرای این ماده به نحوی که محصولات باید در ابتدا در تالار داخلی بورس کالای ایران عرضه شوند و در صورت نبود تقاضا می توانند مجوز صادرات را دریافت کنند می تواند صادرات را به شکل مدونی هدفمند سازد