۶ فروردین ۱۴۰۳ - 2024 25 Mar
#
#
تحلیل ها

بررسی صنعت سیمان-قسمت چهارم(وضعیت داخلی)

بررسی صنعت سیمان-قسمت چهارم(وضعیت داخلی)
کد: 9060   تاریخ انتشار :۶ مهر ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۳۰

بررسی صنعت سیمان- قسمت چهارم(تحلیل صنعت سیمان در سطح ایران)

1.مقدمه قبل از سال 1310 سیمان به صورت موردی و برای مصارف خاص وارد کشور می شده است. تولید سیمان در ایران از سال 1312 با راه‌اندازی اولین کارخانه سیمان کشور با ظرفیت 100 تن در روز به صورت رسمی آغاز شد. ایجاد اینگونه کارخانه ها، با افزایش مصرف رشد صعودی یافت، به طوری که تا سال 1368، تعداد 14 کارخانه با 40 خط تولید راه‌اندازی شد و با ظرفیت اسمی مجموعا 18 میلیون تن و تولید واقعی حدودا 12.8 میلیون تن فعالیت داشته‌اند. در دو دهه گذشته سرمایه‌گذاری در صنعت سیمان و افزایش حجم تولید در کشور مورد توجه جدی قرار گرفت، به گونه‌ای که کل تولید کارخانه‌های سیمان کشور به 70.2 میلیون تن در سال 1391 رسید. این مسئله بیانگر نرخ رشد مثبت تولید در دو دهه گذشته بوده است. با توجه به اینکه بخش عمده تولید متناسب با مصرف می‌باشد، می‌توان آن را بیانگر افزایش چشمگیر مصرف سیمان در کشور دانست. افزایش در مصرف سیمان در کشور عمدتا به دلایل زیر بوده است: - نرخ بالای رشد جعیت طی دوره‌های گذشته (افزایش تعداد و نسبت جمعیت جوان کشور)

- سرمایه‌گذاری بالای دولتی در پروژه‌های زیر بنایی

- رشد سریع شهرنشینی و برنامه‌های دولت در زمینه مسکن مانند نوسازی بافت‌های فرسوده و پروژه‌هایی مانند ساخت مسکن مهر، سد، اتوبان، آزاد راه و ... . 1.شاخص‌های عمومی زنجیره تامین

سرمایه‌گذاری با متوسط نرخ رشد 5.8 درصد در این سال‌ها افزایش یافته است. همچنین اشتغال با نرخ رشد 7.2 رشد کرده است. ارزش افزوده صنعت نیز رشد بالایی داشته است. اما در این بین شاخص میزان صادرات به واردات به دلیل پایین بودن حجم واردات عددی بسیار بالا را داراست. رشد شاخص‌های زنجیره تامین نشان‌گر روند مثبت و رو به بهبودی برای آینده می‌تواند باشد.

1.ظرفیت تولید سیمان

ظرفیت فعلی تولید:

ظرفیت تولید سیمان کشور در سال 1393 معادل 65.5 میلیون تن بوده است. ظرفیت تولید از اوایل سال 1387 که طرح‌های توسعه تولید سیمان شروع به بهره‌برداری شد و برخی کارخانجات جدید راه‌اندازی شد شروع به رشد کرده و با شیب زیادی افزایش یافته است. به طوری که ظرفیت تولید از سال 1387 تا 1391 بیش از 45% رشد داشته است. اما طی سال گذشته روندی نزولی را در پیش گرفته است .

جدول 6 – ظرفیت تولید سیمان در کشور (ارقام به میلیون تن)

جدول 6

مقایسه شرکت‌های تولیدکننده سیمان در کشور و ظرفیت تولید آنها در جدول بالا آمده است. همانطور که مشخص است سیمان آبیک با ظرفیت اسمی 5 درصد کل سیمان ایران، بیشترین ظرفیت تولید را در بین شرکت‌های تولیدکننده دارد.

پیش‌بینی ظرفیت تولید:

با توجه به چشم‌انداز برنامه پنجم ظرفیت تولید سیمان باید به 110 میلیون تن برسد. وجود ظرفیت 25 میلیون تنی مربوط به پروژه‌های در دست احداث سیمان کشور، و پیش‌بینی ظرفیت 110 میلیون تنی سیمان کشور تا پایان برنامه پنجم توسعه تا سال 1394 جای تردید دارد. با توجه به مشکلات تحریم‌ها و رشد زیاد قیمت ارز در شرایط فعلی تامین مالی پروژه‌های مربوط کار بسیار سختی بوده است. حتی با وجود رفع مشکلات تامین مالی باید دو نکته اساسی را در نظر گرفت:

1. با بالا رفتن هزینه تامین مالی (به دلیل بالا رفتن نرخ ارز) میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز را افزایش می‌دهد

2. از طرفی فشار رقابت در داخل و دستوری بودن نرخ فروش سیمان موجب می‌شود قیمت‌های سیمان به میزان لازم رشد نداشته و پاسخگوی سرمایه بالای مورد نیاز پروژه نباشند.

با این وجود رسیدن به چشم انداز برنامه پنجم (یعنی ظرفیت 110 میلیون تنی) بعید به نظر می‌رسد. نکته اساسی دیگر در این بحث روی کار آمدن طراحان برنامه پنجم توسعه به عنوان قوه مجریه کشور می‌باشد. این اتفاق میتواند نکاتی به شرح ذیل با خود همراه داشته باشد:

1. امید به ایجاد فضای باز سیاسی

2. امید به رفع تنگناهای تحریم

3. ایجاد فضای اقتصاد آزاد و احتمال قیمت‌گذاری رقابتی محصولات از جمله سیمان و متعادل شدن بهای‌تمام شده با نرخ‌های فروش، درنتیجه توجیه‌پذیرشدن طرح‌های توسعه

4. میل زیاد به انجام حداکثری اهداف برنامه در دولت جدید.

با توجه به موارد مذکور می‌توان حداقل رسیدن به ظرفیت 90 میلیون و حداکثر 95 میلیون تنی را متصور بود. این روند افزایش ظرفیت بیانگر روند رو به رشد و چشم‌انداز بی‌سابقه گسترش بازار رقابتی در صنعت سیمان در آینده است. در این بین رشد و توسعه تولیدات و ظرفیت‌های تولید در کشورهای همسایه همچنین اشباع نیاز بازار داخلی موجب فشارهای رقابتی بیشتر هم در عرصه داخلی و هم در صادرات می‌شود. فشارهای رقابتی شرکت‌های تولیدکننده را در سال‌های آینده با چالش جدی رو برو می‌کند. 1.تولید سیمان در ایران

تولید سیمان در کشور طی سال‌های گذشته به شرح جدول زیر است. همانطور که مشخص است تا سال 1389 تولید سیمان رشد سریعی داشته ولی از سال 1390 رشد تولید کم شده و این روند در سال 1391 نیز ادامه داشته است. تولید سیمان در سال 1391 معادل 70 میلیون تن بوده که در مقایسه با سال قبل حدودا 7 درصد افزایش داشته است.

3جدول 6 –تولید سیمان در کشور (منبع، انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، ارقام به میلیون تن)

نمودار بالا روند تولید سیمان در کشور را از سال 1368 تا سال 1390 نشان ‌می‌دهد. همانطور که مشخص است در این سال‌ها تولیدات سیمان رشد بسیار زیادی داشته و از حدود 13 میلیون تن در سال 1368 به 66 میلیون تن در سال 1390 رسیده است. البته روند تولید از سال 1384 با شیب تند تری شروع به رشد کرده است. از مهمترین دلایل این امر پروژه‌های عمرانی زیاد دولت و طرح‌هایی مانند مسکن مهر و در نتیجه آن رشد نقاضای سیمان بوده است.

در سال‌های مورد بررسی تولیدات سیمان بین 80 تا 90 درصد ظرفیت اسمی بوده است و در سال 1391 این نسبت تا مرز 92% نیز رشد کرده است. اما فرض می‌شود با آهنگ رشد ظرفیت تولید، تولیدات نیز با 90 درصد ظرفیت رشد داشته باشد. 1.مصرف سیمان

1.1. کل مصرف

در جدول زیر میزان مصرف سیمان در کنار تولید آن از سال 1380 تا سال جاری گزارش شده است. وضعیت مصرف سیمان در سال‌های قبل از 1386 نشان می‌دهد که همواره به علت محدودیت‌های تولید سیمان، مصرف آن تابعی از تولید بوده است. به طوری که بخشی از تقاضای بالقوه کشور به دلیل عدم تولید آن بی پاسخ مانده است. به عبارتی می‌توان بیان کرد که به میزان تولید سیمان برای آن تقاضا به وجود آمده است. اما این شرایط از سال 1387 تغییر کرده و مازاد عرضه به وجود آمده که مهمترین دلایل آن افزایش تولید به سبب راه‌اندازی طرح‌های سیمان و کاهش رشد تقاضا به سبب رکود است.

4جدول 6 –تولید سیمان در کنار مصرف (منبع، انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، ارقام به هزار تن)

در نمودار بالا میزان تولید و مصرف سیمان کشور در سالهای مورد بررسی نمایش داده شده است. همانطور که بیان شد تا سال 1386 تولید کم به میزان تقاضا بوده ولی از سال 1388 با رفع موانع تولید به یک باره رشد چشمگیری در تولید شروع شده است.

این رشد تولید که بیش از نیاز مصرفی بوده موجب ایجاد مازاد تولید شده که کشور این مازاد تولید را صادر می‌کند. درنتیجه هر چه می‌گذرد نیاز کشور به بازارهای کشورهای همسایه بیشتر می‌شود. در نمودار زیر میزان مازاد تولید در طول سال‌های مورد بررسی مشخص شده است.

1.2. سرانه مصرف سیمان

تا سال 1390 مصرف سرانه سیمان روندی افزایش داشته است اما در سال 1391 معادل 14 کیلوگرم مصرف سرانه کاهش یافته است. اما تولید سرانه هر ساله افزایش داشته و با افزایش تولید از سال 1388 رشد آن بیشتر شده است.

1.3. پیش‌بینی مصرف سیمان

بر اساس پیش‌بینی موسسه تحقیقاتی CW[1] تقاضای جهانی برای سیمان تا سال 2017 با نرخ متوسط 9/4 درصد رشد خواهد کرد. این در حالی است که میزان تولید در سال 2012 با 1/4 درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل به 3،700 میلیون تن رسیده، که این میزان رشد بیشتر از رشد پیش‌بینی شده برای تولید سیمان در سال 2012 بوده است. طبق تحقیقات موسسه CW سرانه مصرف سیمان در جهان از 448 کیلوگرم در سال 2009، به 539 کیلوگرم در سال 2012 رسیده است و بر اساس پیش­بینی­های همین موسسه سرانه مصرف سیمان در جهان به 645 کیلوگرم در سال 2017 خواهد رسید. موسسه CW بیشترین نرخ رشد مصرف سیمان در بلند مدت و برای 5 سال آتی را برای منطقه آمریکای شمالی پیش­بینی کرده است. آنها معتقدند میانگین سالیانه رشد مصرف سیمان در آمریکای شمالی با حل بحران مالی به 6/7 درصد خواهد رسید که این میزان نرخ رشد بیشتر از نرخ رشد سالانه پیش­بینی شده 1/7 درصدی خاورمیانه خواهد بود. همین موسسه پیش­بینی کرده که نرخ رشد تقاضای سیمان برای چین مثبت اما متوسط خواهد بود، در حالی که رشد تقاضا در کشورهای شمال آفریقا و جنوب صحرای آفریقا بالای 6 درصد خواهد بود. پیش­بینی این موسسه برای رشد تقاضای مصرف سیمان در آمریکای لاتین حاکی از کاهش رشد تقاضا در این کشورها و رسیدن نرخ رشد به 6/5 درصد حکایت دارد.

در پژوهشی دیگر ماهنامه معتبر Cement Review[2] در گزارشی به پیش‌بینی مصرف سیمان و رشد مصرف سیمان در کشورهای مختلف پرداخته است. این ماهنامه به حل شدن بحران­های مالی در کوتاه مدت چندان خوشبین نبوده فلذا نرخ رشد میانگین سالانه 4/4 درصدی برای رشد تقاضای سیمان در جهان پیش­بینی کرده است. این ماهنامه معتقد است رشد تقاضا برای سیمان در بازارهای نوظهور به طور متوسط سالانه 9/5 درصد، بازارهای بالغ 6/1 درصد، و چین 2/4 درصد خواهد بود. پیش­بینی این ماهنامه از میزان مصرف و نرخ رشد مصرف در کشورهایی که بیشترین میزان مصرف سیمان را در سال­های اخیر داشته­اند در جدول زیر ارائه شده است.

در برنامه پنجم توسعه مواد و بند­های مختلفی وجود دارد که مصارف قابل توجهی را برای سیمان بر شمرده است.

از آن جمله این طرح­ها می­توان به طرح­های مکمل نظیر شبکه­های آبیاری و زهکشی در پایین دست و طرح­های آبخیزداری در بالادست سدهای مخزنی، افزایش ایمنی و سهولت حمل و نقل بار و مسافر بر اساس حذف کامل نقاط سانحه­خیز ، تکمیل حداقل 50 درصد شبکه آزادراه و بزرگراه­های مرتبط کننده مراکز استان­ها و بخش­ها، تکمیل صد درصد شبکه گذرگاه­های شمال – جنوب، شرق –غرب و بزرگراه­های آسیایی در محدوده کشور، تکمیل حداقل پنجاه درصد شبکه راه­های اصلی و فرعی، تکمیل حداقل 70 درصد شبکه راه­های روستایی، اتمام شبکه راه آهن ترانزیت کالا و مسافر شمال-جنوب و شرق – غرب، تجهیز و نوسازی بنادر تجاری کشور، استحکام بخشیدن به ساخت و سازها و ... را نام برد.

همانطور که در بخش اول بیان شد مصرف سیمان در ایران پس از یک جهش بزرگ در سال­های 85 و 86، با یک نرخ رشد تقریبا ثابت بین 8 تا 10 درصدی ( بطور میانگین 02/9 درصد ) رشد خود را ادامه داده است. با توجه به نرخ رشد 1/1 درصدی جمعیت، و رشد پایین اقتصادی در ایران بعید به نظر می­رسد تقاضای سیمان در ایران روند رشد کنونی را ادامه دهد. از این رو نرخ رشد 6/2 درصدی پیش­بینی شده توسط ماهنامه Cement Review تا نهایتا 3% منطقی به نظر می­رسد. 1.صادرات و واردات سیمان

همانطور که ذکر شد تا سال 1386 کشور با محدودیت تولید مواجه بوده است. به همین دلیل کشور تا سال 1386 صادرات در سطح محدودی بوده و در کنار آن واردات سیمان هم داشته است. با رفع محدودیت‌های تولید و بهره برداری از طرح‌های توسعه از سال 1388 حجم صادرات افزایش زیادی یافته و واردات قطع شده است.

8

مقدار کل صادرات سیمان و کلینکر در سال های گذشته بطور متوسط شامل 1.8 میلیون تن کلینکر و 12 میلیون تن سیمان بوده است. از این بین 8.2 میلیون تن از سیمان به کشور عراق صادر شده است. بعد از عراق که 59 درصد از سیمان صادراتی را شامل میشود آذربایجان و نواحی شمالی با 12 درصد بیشترین سهم از صادرات سیمان ایران را داراست. ترکمنستان و افغانستان هر کدام 1.3 میلیون تن از سیمان ایران وارد کردند. در نتیجه یکی از بازارهای بسیار مهم برای سیمان ایران کشور عراق می‌باشد.

1.روش­ها و هزینه­ های حمل و نقل

سیمان کالایی است که به سبب نسبت بزرگ وزن به ارزش، هزینه‌های بالایی را برای حمل و نقل ایجاد می‌کند. سیمان بر روی شبکه حمل و نقل کشور در رتبه اول اهمیت قرار دارد. هم اکنون بیش از 12 درصد از حمل و نقل جاده‌ای کشور، به سیمان تعلق دارد. علاوه بر این حمل مواد اولیه به کارخانجات سیمان را نیز باید به این عدد اضافه کرد. هزینه حمل و نقل سیمان در جهان به صورت میانگین 50 درصد بهای سیمان حمل شده است. صادرات سیمان ایران هم اکنون عمدتا از طریق مسیرهای زمینی انجام می‌شود و بخش کمی از صادرات توسط کشتی صورت می‌گیرد. بنابراین شعاع اقتصادی حمل بازارهای به شدت رقابتی موجود در زمینه فروش داخل و صادرات از مزایای هر تولید کننده سیمان محسوب می‌گردد. در حال حاضر یکی از مشکلات تولیدکنندگان سیمان بطور عموم و بخصوص پس از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها، معضلات حمل و نقل محصول در منطقه است.

به طور کلی از مهمترین عوامل حضور در بازار رقابت بهای تمام شده محصولات تولیدی می‌باشد. در این عرصه کارخانجاتی که نزدیک به بازارهای اصلی مصرف و مبادی صادرات بوده‌اند دغدغه‌ کمتری داشتند و محصولات تولیدی را با قیمت مصوب به بازارهای داخلی عرضه می‌نمودند و کارخانجات نزدیک به بازارچه‌های مرزی سیمان تولید شده را با هزینه حمل کمتری در بازارچه‌های صادراتی عرضه و سود بیشتری عایدشان گردیده است.

1.فناوری تولید

فرایندهای تولید سیمان به فناوریهای تر (روش قدیمی)، نیمهتر، نیمه خشک و خشک (جدید) تقسیم میشوند. مراحل مختلف تولید سیمان به شرح زیر میباشد: امروزه در بسیاری از کارخانجات به جای استفاده مستقیم از سنگ آهک و خاک رس (با نسبتهایی که در بخش مواد اولیه مصرفی ذکر می‌شود) از مخلوط مواد (مارل) استفاده میگردد. مواد معدنی مارن (مارل)، تابع نسبتهای اختلاط در طبیعت هستند. چنانچه مارل آهکی باشد، تیتر آن 70 و اگر ­ 3CaCO­ باشد، تیتر آن بالاتر از 70 و در صورتی که پایینتر از 70 و تا نقطه مینیمم (40) باشد، به آن مارل خاکی اطلاق میشود. اساسا سیمان با آسیاب نمودن مواد خام از قبیل سنگ و آهک و آلومینا و سیلیسی که به صورت خاک رس و یا سنگهای رسی وجود دارد و مخلوط نمودن آنها با نسبتهای معین و با حرارت دادن در کورههای دوار تا حدود 1400 درجه سانتی گراد بدست میآید. در این مرحله، مواد در کوره تبدیل به گلولههای تقریبا سیاه رنگی میشوند که کلینکر نامیده میشود. کلینکر پس از سرد شدن، با مقداری سنگ گچ به منظور تنظیم گیرش، مخلوط و آسیاب شده و پودر خاکستری رنگی حاصل میشود که همان سیمان پرتلند است. با توجه به نوع و کیفیت مواد خام، سیمان با دو روش عمدهتر و خشک تولید میشود، ضمن اینکه روشهای دیگری نیز وجود دارد. البته امروزه عمومـا از روش خشک در تولید سیمان استفاده میشود، مگر در مواردی که مواد خام، روش تر را ایجاب کند، زیرا در روش خشک، انرژی کمتری برای تولید مورد نیاز است. حمل مواد پس از ترانسپورت از معدن وارد سنگ شکن میشود. 10. عوامل موثر بر آینده صنت سیمان

عوامل متعددی بر آینده صنعت سیمان در ایران موثر است که چند مورد مهم آن در ادامه تشریح می‌شود.

  • کاهش یافتن نرخ رشد مصرف سیمان در منطقه و جهان
  • تغییر سوخت برخی از کارخانه‌های سیمان از گاز به مازوت: در اواخر تیر و آذر ماه سال 1391 بدلیل مشکلات فنی به وجود آمده برای شرکت ملی گاز ایران مقرر شد که تعدادی از کارخانه‌های سیمانی به جای سوخت گاز از مازوت استفاده کنند. این امر نگرانی‌هایی را در خصوص افزایش هزینه‌های تولید سیمان به وجود آورد. ولی با توافق صورت گرفته مقرر شد تا قیمت مازوت از طرف وزارت نفت به قیمت گاز دریافت شود. اما در سال جاری و سال‌های آتی، مخصوصا بعد از اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها همچنین درنیمه دوم سال در صورت افزایش نرخ حامل‌های انرژی و مازوت ریسک‌های این شرکت بسیار مضاعف می‌شود.
  • نوسانات سیاست‌های ارزی: نوسانات ارزی بر صنعت سیمان تاثیرات دوگانه‌ای دارد چرا که از یک طرف رشد صادرات را تشویق می‌کند و از طرفی هزینه‌های تعمیر و نگه‌داری را افزایش می‌دهد (البته این رفتار بستگی به این دارد که شرکت بدهی ارزی داشته باشد یا خیر). صنعت سیمان به دلیل تسهیلات ارزی بالایی که طی سال‌های اخیر برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای و خرید تکنولوژی جدید دریافت کرده، از تغییرات نرخ ارز تاثیر زیادی می‌پذیرد. از این رو افزایش نرخ ارز، هرچند منجر به رشد صادرات برای برخی شرکت‌های سیمانی شده‌است اما در مجوع افزایش هزینه‌های سربار را و زیان‌های تسعیر ارز بدهی‌های ارزی را موجب شده و از این طریق موجب کاهش سود شرکت‌هایی شده که بدهی ارزی دارند.
  • افزایش قیمت تمام شده با توجه به افزایش تورم ناشی از هدفمندی یارانه‌ها: اجرای این قانون که می‌تواند هزینه‌های تولید سیمان را بازهم به میزان قابل توجهی افزایش دهد، فعلا به تعویق افتاده و زمان دقیق اجرای آن تا کنون مشخص نشده است.علی ایحال با اجرای فاز دوم طرح هدفمندی یارانه‌ها و افزایش مجدد نرخ‌ حامل‌های انرژی، اگر قیمت‌های فروش به نسبت آن افزایش نیابد، این صنعت با چالش جدیدی روبرو خواهد شد.
  • سیاست‌های قیمت‌گذاری از سوی دولت: افزایش هزینه‌های تولید سیمان موجب کاهش حاشیه سود شرکت‌های سیمانی شده‌است. این امر موجب شد بسیاری از مسئولان این صنعت خواستار افزایش قیمت سیمان شود و لذا موضوع قیمت‌گذاری سیمان از سوی دولت، در فضای کنترل آحاد قیمت تمام شده در اختیار تولید کننده‌های سیمانی نمی‌باشد، از دیگر چالش‌های پیش روی این صنعت به شمار می‌آید.
  • روند اجرای طرح‌های عمرانی و زیربنایی: حدودا 20% از مصرف داخلی سیمان به اجرای پروژه‌های دولتی اختصاص می‌یابد. بالا رفتن بودجه عمرانی باعث افزایش مصرف سیمان می‌شود. با توجه به وضعیت نامساعد بودجه در سال جاری باید انتظار کاهش بودجه عمرانی دولت را داشت.
  • تغییر پارامترهای اقتصادی پروژه‌های سیمانی با توجه به تغییر سیایت‌های پولی و ارزی دولت: همانطور که گفته شد صنعت سیمان به دلیل تسهیلات ارزی بالایی که طی سال‌های اخیر برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای و خرید تکنولوژی جدید دریافت کرده، از تغییرات نرخ ارز تاثیر زیادی می‌پذیرد. اصولا هر پروژه سیمانی بر اساس مفروضات مشخص و معینی که در فاز صفر آن یعنی فاز توجیه فنی و اقتصادی طرح پیش‌بینی می‌گردد مبادرت به محاسبه پارامترهای اقتصادی آن شده و سپس به مرحله سرمایه‌گذاری و اجرا وارد خواهد شد. با تغییر ارزش پول ملی و افزایش تمامی فاکتورهای اقتصادی اولیه‌ای که آن طرح سیمانی را توجیه‌پذیر نموده بود (معیارهای بودجه‌بندی سرمایه‌ای) دچار تغییرات شده و در چنین شرایطی طرح عمدتا توجیه خود را از دست خواهد داد. بنابراین ادامه حیات بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای و تازه تاسیس سیمانی در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد گرفت.
11. چالش‌های صنعت سیمان در ایران کمبود نقدینگی

محدودیت و مشکلات دریافت تسهیلات بانکی برای نوسازی و بهینه‌سازی کارخانه‌های قدیمی

افزایش نرخ ارز

نرخ بالای سود تسهیلات بانکی

تورم بالا

تاثیرات ناشی از هدفمندی یارانه‌ها

رقابت غیر منطقی بن شرکت‌های سیمان در قیمت‌گذاری و فروش محصولات

افزایش قیمت‌های حمل و نقل

افزایش 2 تا 3 برابری قیمت کالا و تجهیزات مصرفی کارخانه

نظرات(1)

شما هم میتوانید اولین نظر خود را ثبت نمایید.


Notice: Undefined variable: user_ID in /home/tsepress/public_html/wp-content/themes/tsepress-theme/comments.php on line 70

Notice: ob_end_flush(): failed to send buffer of zlib output compression (0) in /home/tsepress/public_html/wp-includes/functions.php on line 5219