بررسی و تحلیل صنعت فولاد-بخش چهارم-عرضه

بخش دوم: بررسی روند تاریخی فضای بین الملل -عرضه

 

1. میزان تولید فولاد

1.1. کل میزان تولید فولاد تولیدات فولاد جهان از سال 1950 شروع به رشد کرده و با یک ریتم افزایشی تا سال 1990 به 770 میلیون تن رسید و تا سال 2000 روند رشد ملایمی را پشت سر گذاشت، اما با ظهور اقتصاد چین و افزایش تولیدات فولاد این کشور، دوباره رشد تولید فولاد به شکل فزاینده ای شروع شد، در سال های 2008 و 2009 با وجود رشد تولیدات چین به دلیل بحران اقتصادی تولیدات جهان کاهش داشت. بعد از آن در سال 2011 و 2012 دوباره تولید افزایش یافت و در دو سال اخیر رشد تولید کند شد. در سال 2013 کل تولید فولاد جهان از 1540 به 1582 میلیون تن رسید و رشد 2 درصدی را تجربه کرد.

تصویر 1-3 میزان تولید فولاد در سال های 2003 تا 2014

آمارهای انجمن جهانی فولاد نشان داد تولید فولاد خام در سطح جهانی در سال 2015 نسبت به سال پیش از آن کاهش یافته است.تولید فولاد خام منطقه منا به میزان 7.39 درصد در سال 2015 نسبت به سال پیش از آن کاهش یافت و به 65.259 میلیون تن رسید. تولیدکنندگان منطقه ای به دلیل کاهش قیمت نفت، سرازیر شدن سیل صادرات فولاد چین و تنشهای سیاسی در سال گذشته تحت فشار قرار گرفته اند . طبق گزارش انجمن جهانی فولاد، میزان تولید جهانی فولاد سال گذشته با 2.8 درصد افت سالانه به 1622.8میلیون تن رسید. تولید دسامبر 5.7 درصد کاهش یافته به 126.7 میلیون تن رسید. سال 2015 چین تولید فولاد را 2.3 درصد پایین آورده 803 میلیون و 800 هزار تن تولید داشت و 49.5 درصد از کل تولید دنیا را در دست داشت.افت 4.6 درصدی مصرف داخلی فولاد چین باعث کاهش تولید شد. افت قیمت سنگ آهن نیز موثر بود. ژاپن نیز تولید را 5 درصد پایین آورده به 105 میلیون و 200 هزار تن رساند.

تصویر 2-3 میزان تولید فولاد در سال 2015 به تفکیک ماه

در جدول زیر تولید کنندگان برتر در دنیا مشخص شده اند که چین به تنهایی نیمی از فولاد جهان را تولید میکند. از این نظر شرایط چین و اقتصاد این کشور تاثیر بسیار زیادی بر بازار فولاد خواهد داشت. بعد از چین که نیمی از فولاد جهان را تولید می کند ژاپن و آمریکا قرار دارند و بعد از آن کشور هند که برخی کارشناسان عقیده دارند هند میتواند در سال های آینده یکی از بازیگران مهم صنعت فولاد باشد.

تصویر 3-3

خاطر نشان می گردد سهم چین از 20% تولیدات جهان در سال 2002 به 46% در سال 2012 رسیده است. این افزایش تولید به دلیل نیاز روز افزون داخلی بوده است. تولیدات فولاد در جهان به دو روش کوره بلند یا قوس الکتریکی بوده است که در ادامه این دو روش تفکیک شده است. 1.2. میزان تولید به روش قوس الکتریکی بر اساس آمار کتاب سالانه فلزات جهانی بیش از 29% از فولاد جهان به روش قوس الکتریکی تولید شده که عمده روش تولید در ایران است. بیش از 85% از فولاد تولیدی در ایران به روش قوس الکتریکی بوده است. ترکیه نیز همانند ایران بخش عمده ای از تولید خود را به روش قوس الکتریکی انجام می دهد. اما چین به عنوان بزرگترین تولید کننده فولاد خام، تنها 10% از تولیدات خود را به روش قوس الکتریکی انجام می دهد. تصویر4-3

1.3. میزان تولید به روش کوره بلند

با توجه به آمار منتشره در کتاب سالانه فلزات جهانی بیش از 69% از فولاد جهان به روش کوره بلند تولید شده است. البته فزونی روش تولید کوره بلند به دلیل تولید چین به این روش است. در کشور چین 90% تولید به روش کوره بلند بوده که از این نظر در تناقض با ایران است. در اتحادیه اروپا بالاتر بودن درصد استفاده از روش کوره بلند بدلیل وجود منابع زغالسنگ در برخی کشورهای این منطقه می باشد. ولی در طول سال های اخیر سهم تولید به روش قوس الکتریکی افزایش اندکی داشته است. در کشورهای منطقه CIS بدلیل وجود منابع زغال سنگ، بیشتر از روش کوره بلند استفاده می‌شود. البته کشور روسیه با توجه به رتبه اول در ظرفیت منابع گازی دنیا و استفاده از این منابع و گرایش به روش‌های جدید به سمت تولید قوس الکتریکی رفته است. آمریکا با وجود دارا بودن منابع زغال‌سنگ به عنوان ششمین تولید کننده فولاد جهان در حال حرکت به سمت تولید به روش کوره بلند است، دیگر کشورهای این منطقه نیز از جمله مکزیک و کانادا نیز تمایل به تولید به روش کوره بلند دارند. اما در کشورهای حوزه خلیج فارس به دلیل وجود منابع گاز فراوان تولید فولاد به روش قوس الکتریکی صورت می گیرد. علاوه بر این ظرفیت های جدید نیز بر اساس همین روش پایه گذاری میشود، به طوری که درصد تولید به این روش در منطقه خلیج فارس از 83% در سال 2003 به 91% رسیده است. به طور کلی در این منطقه به جز ایران بقیه کشورها 100% تولید خود را به این روش انجام می دهند. ترکیه نیز به دلیل تولید فولاد از قراضه بیشتر تمایل به استفاده از روش قوس الکتریکی دارد. چین به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان به دلیل داشتن ذخایر کافی سنگ آهن و زغال سنگ بیشتر از روش کوره بلند استفاده میکند، همچنین در طرح های توسعه جدید به طور کامل روش کوره بلند به کار گرفته می شود.هند نیز در سالهای اخیر به سمت تولید به روش کوره بلند گرایش یافته، به طوری که از 40% تولید به شیوه کوره بلند در سال 2003 به 67 رسیده است. به طور کلی می توان گفت تولید فولاد به هر یک از روشهای فوق به میزان دسترسی به منابع گاز و مواد اولیه دارد، به عبارتی کشورهایی که دارای منابع گاز بوده و به میزان کافی قراضه در دسترس دارند از روش قوس الکتریکی استفاده می کنند. در مقابل کشورهایی که به معادن سنگ آهن و ذغال سنگ کافی دسترسی دارند از روش کوره بلند استفاده می کنند.

1.4. تقسیم بندی محصولات فولادی

به طور کلی محصولات فولادی به سه گروه تقسیم می شوند: • محصولات فولادی تخت (صفحه، نورد گرم نوار و ورق فولادی، نورد سرد و ورق فولادی) • محصولات فولادی طویل (مفتول کلاف، تیرآهن، میلگرد آجدار، فولاد تجاری) • محصولات نیمه نهایی