چیزی که این روزها میتواند منجی بازار شود، نشان دادن قدرت خریدار روی تابلوی بازار است

کد: 43481 تاریخ انتشار :۲ شهریور ۱۳۹۹ ساعت ۱۸:۰۸

مردادماه و حالا در دو روز اول شهریورماه بازار بورس همچنان شاهد برتری عرضه به تقاضا و اصلاح قابل توجه قیمت سهام شرکتهای مختلف بوده است. اما گزارشات و شنیده هایی حکایت از این دارد که صفهای فروش بازار جمع خواهد شد تا بازار به تعادل امیدوار شود. در این خصوص به سراغ تنی چند از کارشناسان بازار سرمایه رفتیم تا نظرات آنها را جویا شویم:

آقای ایمان مقدسیان فعال بازار
استراتژی پیشنهادی شما به سهامداران در این روزهای پایان اصلاح چیست و سبدشان را چطور به روز رسانی کنند و به چه صنایعی وارد شوند؟ آیا میانگین کم کنند یا خیر؟
برای سرمایه‌گذاران بورس مهم ترین مسئله داشتن حد ضرر و پایبند بودن به آن و نگهداری حد ضرر است. خیلی از سرمایه گذاران می گویند که ما ۳۰ یا ۴۰ درصد زیان کردیم. اصلا نباید این زیان ها به وجود آید؛ یعنی یک معامله ای حد ضرر آن‌ معمولا تا ۱۰ درصد باشد. اگر شما حد ضرر هم نگه می داشتید، حد ضرر شما باید فعال می‌شد و می فروختید. بنابراین سرمایه‌گذاری که تا اکنون نگه داشتند، کسانی هستند که ضررهایشان هم سنگین شده است و حد ضرر را رعایت نکرده اند. توصیه من این است که اگر که تا الان نفروختند و حد ضرر را رعایت نکردند، بعد از این حتما این کار را انجام دهند. اما برای سهام فعلیشان یعنی آن چیزی که الان در پورتفو دارند، حداقل با یک تحلیلگر تکنیکال مشورت کنند، اگر خودشان روی تحلیل تکنیکال مسلط نیستند، ببینند که نقطه حمایت سهمی که برای خرید مورد نظرشان هست، کجاست. اگر آن سهم را در نقاطی می بینند که خیلی به نقطه حمایتی نزدیک است، نگهداری آن بهتر است. بنابراین نباید خیلی روی فروش عجله کرد. در واقع من دوتا حرف دارم که یکی این است که حد ضرر مهم است و باید به آن پایبند بود و باید در هر شرایطی آن را رعایت کرد. اما ما الان سرمایه گذاری را داریم که خیلی ضرر او زیاد شده است و خد ضرر را یا نداشته است یا اگر داشته است به آن پایبند نبوده است و اجازه داده که این ضرر بیش از اندازه بزرگ شود‌. توصیه من به سرمایه گذاران این است که حتماً اگر قیمت سهمشان نزدیک به نقاط حمایتی است، از الان به بعد در فروش تعلل کنند. دوم اینکه برای به روز رسانی کردن سبد و اینکه به چه صنایعی وارد شوند، هر صنعتی که سوددهی بالاتری دارد، مورد تاکید است. یعنی صنعتی که پی دهی تحلیلی به زیر هشت رسیده است، آن سهام سهامی است که باید در اولویت باشد. معمولا این قسمتی که من می گویم، در صنعت فلزات، صنعت سنگ آهن و در صنعت پتروشیمی قسمت اوره ساز ها یافت می شود. بنابراین سهامی که پی دهی تحلیلی کمتری دارند و سوددهی مناسب تری هم دارند، می‌توانند مورد تاکید باشند‌ و هر چقدر هم که بین این سهامی که انتخاب می کنند، فروششان بیشتر داخلی باشد، این مسئله بیشتر می تواند مورد تاکید قرار بگیرد. بحث میانگین کم کردن، به قسمت اول توضیحات ارتباط دارد. از این بابت که شما در یک نقاطی که نزدیک به نقاط حمایتی سهم است، اگر که حجم معاملات مناسب را مشاهده کنید و در آنجا پولی وارد کنیم و خرید انجام بدهیم، در آن نقاط می تواند برای شما این مسئله اهمیت داشته باشد و کمک کند که شما در معامله آن سهم با زیان کمتری خارج شوید یا با سود خارج شوید. اما اصولاً بحث میانگین کم کردن را به عنوان یک استراتژی یا به عنوان یک روش شناخته شده، چندان قبول ندارم. ما باید فرصت‌های بازار را شناسایی کنیم، ممکن است ما در سهام ایکس سرمایه‌گذاری کردیم، ولی الان سهامی دیگر سهم مناسبی برای خریدن باشد و این میانگین کم کردن یک اشتباه ذهنی و یک خطای رفتاری باشد. بنابراین با آرامش به بازار نگاه کنند و فرصت‌هایی در این بازار نمایان شده است که ممکن است به این سادگی و به این زودی در دسترس نباشد و این ها را شناسایی کنند و از آن استفاده کنند.
آقای دکتر دیده خانی فعال بازار
روند بازار را به چه صورت می بینید؟
قبل از آن وقتی را برای دوستان و سرمایه‌گذاران عزیزی که در بازار سرمایه ورود پیدا کردند، بگذارید، علی الخصوص مردم و دوستان عادی که آشنایی زیادی با مفاهیم مالی و بازارهای سرمایه گذاری ندارند، این است که بازده مورد انتظار خودشان از حضور در بازار سرمایه مشخص کنند. توصیه ای که من به این دوستان دارم این است که این بازاری که در این دوره ۵ ماهه از اسفندماه تا خرداد و تیر را داشتیم، به فراموشی بسپارند و انتظار سودهای غیر واقعی و غیر عادی را از بازار نداشته باشند. متاسفانه ما با سرمایه‌گذارانی مواجه هستیم که به این امید وارد بورس می‌شوند که در هر ماه ۵۰ تا ۱۰۰ درصد سود بگیرند. در یک شرایط عادی و با واقعیت‌های اقتصادی مملکت ما، به دست آوردن این چنین سودی نمی گویم که در بعضی از سهم های خاص امکان پذیر نیست ولی در کلیت بازار احتمال تکرار آن بسیار بسیار بعید است. بنابراین اگر در بازار پول و نرخ بهره بدون ریسک در کشور ما چیزی حدود ۲۰ درصد است، با توجه به ریسک هایی که در بازار متقبل می‌شوند، سرمایه‌گذاران اگر بازدهی در سال بتوانند ۵۰ تا ۶۰ درصد بگیرند می توانند یک سرمایه گذار موفق باشند. پس یک چیزی که ارزندگی یک دارایی را مشخص می کند، در مدل ها و تئوری های مالی بازده مورد انتظار سرمایه گذار از حضور در یک موقعیت سرمایه‌گذاری است که در قدم اول من می خواهم سرمایه‌گذاران و سهامداران عزیز این قضیه را برای خودشان کاملا مشخص کنند که اگر این قضیه را برای خودشان مشخص کنند، می توانند از منفی های بازار و اصلاحاتی که در بازار اتفاق می افتد، کمال استفاده را ببرند. اما مهمتر از اینکه من روند بازار را چگونه می بینم از لحاظ تغییرات قیمتی نکته مهمی که بیشتر باید به آن توجه کنیم، تغییرات در حجم معاملات است. متاسفانه در طی روزهای قبل حجم معاملات افت محسوسی داشت. من می خواهم که عزیزان توجه به حجم معاملات داشته باشند. اگر تغییرات معناداری ما در حجم معاملات مشاهده کردیم و یا افزایش معناداری در حجم معاملات مشاهده کردیم به طور مثال اگر حجم معاملات در روزهای آینده بالای ۲۰ تا ۲۵ هزار میلیارد تومان در روز برسد، می توانیم امیدوار باشیم که روند قیمتی و اصلاحی شاخص هم بتواند روزهای پایانی خودش را طی کند. اما اگر این افزایش در حجم معاملات را مشاهده نکنیم، نمای کلی از روند یا نقطه پایانی اصلاح قیمت‌ها و شاخص ما نمی توانیم ارائه کنیم. در خیلی از سهام و در خیلی از قیمت ها ما حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش قیمتی را مشاهده کردیم و قیمت خیلی از دارایی ها هنوز هم جذاب است، اگر ما بخواهیم فقط به ریسک‌های خرد توجه کنیم. اما یک نکته دیگر را هم که دوستان باید در نظر بگیرند، ریسک بازار است که در اختیار هیچ تحلیلگری نیست که دوستان براساس منحنی‌های ریسک پذیری و سطح ریسک‌پذیری خودشان باید مشخص کنند. متاسفانه این الگوهای متوازن سازی پورتفو و سبد سهام را ما در دوستان کمتر مشاهده می‌کنیم و به این دلیل که پیشینه مالی لازم را خیلی از عزیزانی که وارد بورس شدند، در خودشان قبل از حضور در بازار ایجاد نکردند. بنابراین من امیدوارم که در طی این هفته آخرین روزهای منفی و اصلاح بازار را مشاهده کنیم و شاخص در کانال ۱۶۰۰ واحدی نقطه برگشت خودش را داشته باشد و در دل این اصلاحات بنابه تحلیل...
پیشنهاد آخر من به سرمایه گذاران عزیز این است که اگر تغییرات بااهمیتی در افزایش معناداری در حجم معاملات دیدند، می توانند استراتژی کاهش قیمت تمام شده را در پیش بگیرند و ان شاءالله پورتفو خودشان را به روزرسانی کنند.
آقای هاشم ذوالفقاری فعال بازار
با توجه به وضعیتی که اکنون بازار دارد، به نظر می‌رسد که اول از همه بازار نیاز به این دارد که کف خودش را بشناسد، انتهای اصلاح قیمت‌ها در کوتاه مدت ببینیم، با توجه به وضعیت بازار که امروز داشت و شتاب فروش به یکباره زیاد شد، من فکر می‌کنم که ترکش‌های این حرکت امروز تا یکی دو روز آینده هم ادامه داشته باشد، اگر فردا واقعاً این طور که صحبت است، بازار جمع شود و کف بازار مشخص شود، می‌توانند آنهایی که از بالا در بازار بودند، از پیک قیمتی می‌توانند اقدام به کم کردن میانگین کنند. به نظر من بهتر است بازار به سمت سهم هایی که دلار محور هستند حرکت کند. سهم هایی که صادراتی هستند، فروششان مرتبط با قیمت‌های صنایع دلاری است، مثل فولادسازها، پتروشیمی ها، معدنی ها و همچنین از صنایعی مثل صنعت بانک هم می‌توانند با توجه به بزرگ شدن اندازه نقدینگی و اقتصاد می توانند صنایع خوبی باشند و از صنایع برتر، صنایعی هستند که مصرفی هستند مثل شوینده ها، دارویی ها و بعضی از غذایی ها که صنایعی هستند که با توجه به افزایش نرخ هایی که گرفتند و اصلاح های خوبی که انجام دادند مورد توجه قرار گیرند.
آقای درخشنده فعال بازار
مخاطب صحبت های ما کسانی هستند که همچنان نقدینگی دارند. توصیه من این است که در سهم های پر پتانسیل، میانگین کم کنند که البته شرط دارد که پی دهی بازار رشد داشته است و سهم هایی وارد شوند و میانگین کم کنند که این پی دهی حدود ۱۰ یا کمتر از آن هم بود که بهتر است و البته شرط آن این است که در سبدشان برای میانگین کم کردن داشته باشند. شرط دوم این است که به وزن سهمی که در سبدشان اضافه می کنند با میانگین کم کردن توجه کنند. میانگین کم کردن به این معنا نباشد که ترکیب مناسب سبدشان را خراب کند و حتما این نکته را رعایت کنند. به نظر من میانگین کم کردن با دید بلندمدت واقعا بهتر از عدم انجام آن است. استراتژی ثبت در سهم های بنیادی با چاشنی میانگین کم کردن و البته خروج از سهم های حبابی در رشد احتمالی پیش رو می تواند گزینه خوبی باشد. اگرچه اصلاح شاخص خیلی بیشتر از چیزی بود که ما فکر می‌کردیم ولی اعتقاد من همچنان این است که بازار رشد را آغاز می کند ولی با یک شیب کمتری است.
آقای آقا بزرگی فعال بازار
در حال حاضر با توجه به اصلاح قیمتی که به مرور زمان صورت می‌گیرد، به نظر من بهترین استراتژی برای سهامداران و فعالان بازار این است که نه خرید کنند و نه فروش انجام بدهند. صرف ایجاد موقعیت برای جابجایی پورتفو ممکن است فرصت هایی را برای آنها ساقط کند. لذا فکر می کنم محوریت با صنایع معدنی، پالایشگاهی و پتروشیمی و ... به طور کل این شرکت‌ها اصلاح قیمت خوبی داشتند و در نهایت با گذر از اصلاحات فاز اولی که در حال حاضر در همین مرحله هستیم من فکر می کنم بعد از گذر از این اصلاحات که به زعم من یک میلیون و چهارصد هزار واحد نقطه کف محسوب می شود و پس از این تقریباً فکر می‌کنم که عرضه و تقاضا برابری می کند و مادامی که سایر بازارها کماکان همین حالت بازدهی غیر متوازن را با بازار سرمایه داشته باشند، این وجوه و این نقدینگی کماکان در بازار سرمایه می ماند. ولی انتظار رشد شارپی و حتی رشد مثبت قابل توجه را با ثابت بودن شرایط حال حاضر، من خودم به شخصه ندارم. ثبات حاکم می شود و بالغ بر دویست و سی درصد بازدهی را حدود ۵ ماه داشتیم. بعد از گذر از این مقطع به مرور زمان فکر می‌کنم که حتی تازه واردهایی که صرفاً دوره سود بورس را در یک سال گذشته تجربه کرده بودند، به این نکته می رسند که این سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه علی رغم بازدهی های بسیار مناسب و مستدام توام با ریسک هایی است که باید چشم اندازشان را حتماً از کوتاه مدت به میان مدت و بلند مدت تغییر بدهند. یعنی سرمایه گذاری صرفا به دید سفته بازی و این مسائل نباید صورت بگیرد، از استفاده از کانال های فروش اطلاعات و اخبار و حتی به صورت فیک باشد یا نداشتن پشتوانه اطلاعات کارشناسی و فنی پرهیز کنند از این گروه‌ها و کانال‌هایی که سیگنال می فروشند، تحلیل بنیادی آموزش که در کنار آن در مرحله آخر تحلیل و تکنیکال را هم می‌توانند در دستور کار بزنند، آموزش ببینند. بهترین راه کسب این تجارب در درجه اول مطالعه و تحقیق خیلی به مراتب بهتر از این است که در عمل کسی با ضرر و زیان یک تجربه ای را در بازار سرمایه کسب کند. بنابراین من فکر می کنم که پله اول فاز اول را سپری کردیم و انتظار است که ظرف چند روز آینده بازار تا حدودی جمع می شود. ولی امیدوارم به این منتهی نشود که به شکل‌های مختلف اصرار بر این باشد که به یک شکلی مثلاً بازار را حتما مثبت نشان بدهند. بحث بازار گرایش به اصلاحات دارد تا انگیزه ماندگاری وجه نقد و وجوه سرمایه گذاران کماکان در بازار سرمایه محفوظ بماند. در حالت افزایش احتمال خروج نقدینگی از بازار سرمایه قوت بیشتری می‌گیرد.